ĐỔI CẢNH

 

Nước Việt chính là nước – làng, làng Việt là làng nước. Muốn hiểu nước Việt, người Việt thì phải hiểu làng. Nói cách khác hiểu được làng thì sẽ hiểu nước Việt, làng chính là hình ảnh cô đọng của nước Việt. Trong làng có nước, trong nước có làng.

Cự Đà là một ngôi làng điển hình của vùng đồng bằng Bắc Bộ. Những năm 70 của thế kỷ trước, làng Cự Đà gần như nguyên vẹn. Cả làng nhìn ra sông Nhuệ, có nhiều cầu đá dẫn từ đường làng xuống sông, vẫn còn thuyền bè qua lại, đường làng sống trâu, gạch lát nghiêng, bó vỉa thẳng, mạch bằng đất nện, mạch âm, nhiều ngõ xóm như xương cá, nhiều cổng, cửa, cổng làng, cổng xóm, có đình, có chùa, có đền, có miếu, có nhà thờ họ. Đặc biệt nhất là những ngôi nhà 3 gian, 5 gian, 7 gian 2 chái mái ngói âm dương, sân gạch vuông Bát Tràng, chuối sau cau trước, chum tương bể nước, nhà nào cũng có hiên rộng, có dại tre tránh mưa nắng hắt. Nhà nào cũng có hoành phi, cửa võng, câu đối khắc ghi những lời hay ý đẹp như nhắc nhở, truyền dậy của ông bà tổ tiên cho con cháu…

Từ nếp người đến nếp nhà, gia phong làm nên nếp làng. Người làng Cự Đà sống thuần phác, hiền hòa đã là truyền thống. Người ở làng ngoài làm ruộng còn có nghề phụ là làm miến, cất rượu, làm tương và nấu bánh đúc. Nghề phụ như một nét đặc trưng của các làng ở vùng châu thổ sông Hồng. Những người rời làng ra thành phố làm ăn, thành đạt thì quay về làng, họ mang những điều hay học được từ thiên hạ góp thêm cho làng. Bên cạnh những ngôi nhà kiểu cổ truyền như đã nói, ở Cự Đà còn có một loại kiến trúc nữa, không hẳn là kiến trúc thuần Pháp mà là kiến trúc Đông Dương, một mẫu hình đẹp của sự pha trộn hài hòa, nhuần nhuyễn nét đẹp của kiến trúc Pháp – châu Âu với kiến trúc Việt Nam – Á Đông. Chính sự pha trộn này cho nên những ngôi nhà kiểu Đông Dương khi về làng, vào làng, ở cạnh kiểu nhà Bắc bộ truyền thống thì vẫn hòa hợp, vẫn duyên, vẫn đẹp.

Tất cả những nét đẹp ấy, những duyên của cảnh và người Cự Đà đã làm nên cảm hứng cho họa sĩ Nguyễn Quốc Thắng. Lần đầu tiên có một họa sĩ sống ở làng, vẽ làng, triển lãm ở làng bằng những tác phẩm chỉ với một chất liệu bột mầu trên giấy báo cũ, chất liệu quen thuộc mộc mạc giản dị như chính ngôi làng vậy. Theo đuổi một đề tài ngót chục năm rồi chọn lọc ra vài chục bức để bầy vừa là cẩn trọng với nghề mà cũng là cách sống chậm vẽ chậm như chất người của Thắng, như nhịp sống của làng. Có lẽ chất làng, chất Thắng và tranh của anh là một? Chất người đã ngấm trong ngõ xóm, trong phên dậu, trong tương miến nên tranh của Thắng ít khi có người. Thắng ưa dùng hòa sắc tương phản nóng lạnh, cam và nõn chuối, xanh lục với hồng cánh sen… Thắng để cảm xúc dẫn mầu, dẫn hình đi chứ không bó vào cái mà anh nhìn thấy cho nên bầu trời có thể đỏ, mái ngói không nhất thiết phải thâm nâu mà xanh ngăn ngắt… cho nên những bức tường vôi lở, những lối xóm rêu phong, những cổng cửa xưa cũ ấy vẫn là nó mà không buồn bã. Chất làng quê cổ kính xưa cũ ấy vẫn tươi mới cũng là do bảng mầu tương phản này của Thắng. Muốn tương phản thì phải hài hòa, nóng với lạnh, mảng và nét, đậm với nhạt, phủ kín và lộ nền báo cũ… Ấy cũng là duyên của Thắng, duyên hình, duyên mầu, duyên người, duyên làng.

Trần Nhân Tông bảo “Đối cảnh vô tâm mạc vấn thiền”, trước cảnh, tâm mình là không thì cần hỏi thiền là gì nữa. Tâm không chứ không phải không Tâm. Một cái Tâm không diệu hữu. Nguyễn Quốc Thắng đối cảnh làng Cự Đà cũng bằng một cái Tâm không nào đó chỉ mình anh biết nên chả cần và cũng không thể định danh hội họa của Thắng. Chỉ biết Cự Đà của Nguyễn Quốc Thắng đầy thanh bình, đầy an nhiên, an lành, an bình, diệu hữu như vốn vậy.

Một số tác phẩm trong triển lãm của họa sĩ Nguyễn Quốc Thắng: 

 

Nguyễn Quốc Thắng – Làng quê. Bột màu. 2020

 

Nguyễn Quốc Thắng – Sau cơn mưa bão. Bột màu. 2020

 

Nguyễn Quốc Thắng – Hoa vàng trước ngõ. Bột màu. 2020

 

Nguyễn Quốc Thắng – Ở nhà. Bột màu. 2020

 

Nguyễn Quốc Thắng – Chiều buông. Bột màu. 2020

 

Lê Thiết Cương

3.2020

 

 

 

Tin cùng chuyên mục

20 năm nghệ thuật đương đại Việt Nam

Hiện nay, nhà nước cũng tạo điều kiện cho nghệ sĩ trên cơ sở tiếp thu, tìm tòi, phát hiện cái mới để đưa ra những tác phẩm phong phú và đa dạng nhưng cũng không quên việc gìn giữ bản sắc...

Hiện thực và Siêu thực: Hai trạng thái của vòng lặp

Trong nghệ thuật biểu hình, hiện thực và siêu thực là hai ngôn ngữ thể hiện rất rõ cách nhìn về đời sống và thế giới nội tâm của mỗi họa sĩ. Triển lãm Vòng lặp khai mạc vào ngày 30/5 vừa...

Hiểu và suy cảm về nghệ thuật trừu tượng

Chúng ta khảo sát qua về định nghĩa khái niệm trừu tượng. Theo “Từ điển tiếng Việt”: Nghĩa một trừu tượng (thuộc tính, quan hệ ) được tách ra trong tư duy con người khỏi các thuộc tính, các...

Hiện thực và Siêu thực: Hai trạng thái của vòng lặp

  Trong nghệ thuật biểu hình, hiện thực và siêu thực là hai ngôn ngữ thể hiện rất rõ cách nhìn về đời sống và thế giới nội tâm của mỗi họa sĩ. Triển lãm Vòng lặp khai mạc vào ngày 30/5...

HANOI MINIPRINT 2021 – KÍCH THƯỚC NHỎ, NGUỒN CẢM HỨNG LỚN

  Miniprint – tranh in kích thước nhỏ là một trong những thể loại tranh được các nghệ sĩ đồ họa vô cùng quan tâm. Các triển lãm miniprint thế giới nhiều thập kỷ nay đã trở thành triển lãm...

Tin cùng chuyên mục

Họa sĩ Trần Văn Cẩn – Một thời Hà Nội

Trần Văn Cẩn tìm cái thú thầm lặng trong hội hoạ như người đãi cát tìm vàng, mò trai dưới biển. Và ngọc trai của ông là màu sắc, là hiệu quả ánh sáng của hai màu đặt bên nhau. Một xe ngựa...

Bùi Trang Chước – Một bậc thầy của nghệ thuật tranh sơn khắc và đồ họa ứng dụng

Năm 2022, họa sĩ Bùi Trang Chước đã vinh dự được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật. Giải thưởng dành cho các mẫu thiết kế: Huân chương Sao vàng, Huân chương Hồ Chí Minh,...

Họa sĩ Hoàng Công Luận sự nghiệp sáng tác và đào tạo

Năm 1958, đặc khu Hồng Quảng (nay là tỉnh Quảng Ninh) mở đợt chỉnh đốn vùng than, được gọi là cải tiến quản lý xí nghiệp nhằm tăng nhanh sản lượng than đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất...

Tháng ba của Trần Thị Trường và Lê Thiếu Ngân

Khi những ngày đông tháng giá đã lùi vào phía sau nhường những tia nắng chan hòa khắp phố phường Hà Nội thì 16 Ngô Quyền có lịch triển lãm của hai nữ tác giả mang tên “Tháng Ba”. Trần Thị...

MARK ROTHKO – Hiện thực của họa sĩ

  Đây là bản dịch tiếng Việt đầu tiên cuốn sách được viết ra bởi một trong những họa sĩ vĩ đại nhất thế kỷ 20. Ông đã thiết lập nên hình thái hội họa trừu tượng màu (hay chính xác...

Có thể bạn quan tâm

THÔNG BÁO SỐ 1 VỀ VIỆC TỔ CHỨC FESTIVAL MỸ THUẬT TRẺ 2020

BỘ VĂN HOÁ, THỂ THAO VÀ DU LỊCH CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM CỤC MỸ THUẬT, NHIẾP ẢNH VÀ TRIỂN LÃM   Số: 40/TB-MTNATL Độc lập – Tự do – Hạnh phúc   Hà Nội, ngày 10  tháng...

Bìa Tạp chí Mỹ thuật số 335&336 tháng 11-12/2020

...

Thông báo lần thứ 2 về triển lãm Mỹ thuật khu vực 8 (Đồng bằng sông Cửu Long) lần thứ 26 năm 2021

...

TÌM VỀ KÝ ỨC- TRIỂN LÃM CỦA CÂU LẠC BỘ NỮ TÁC GIẢ

  Đến hẹn lại lên, vào đúng dịp cả thế giới đang hân hoan đón mừng ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3, lại đúng dịp đầu xuân Kỷ Hợi, không khí Tết dường như vẫn còn vương vấn trên những...

KỶ NIỆM 110 NĂM SINH HỌA SĨ NGUYỄN KHANG (1911 – 2021): HỌA SĨ NGUYỄN KHANG

  Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật năm 2001 Tên đầy đủ là Nguyễn Văn Khang. Người Hà Nội.1930-1935, ông học tại Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, khóa 6. Ngay từ...