Họa sĩ Trần Đình Diệu (1938 – 2004), sinh ra trong một gia đình làm nghề nhuộm thủ công tại Hải Phòng. Ông có thời gian học phổ thông và sau đó, sinh sống tại Hà Nội. Từ 1959 đến 1961, ông có điều kiện học vẽ tại tư gia một số họa sĩ danh tiếng ở Hà Nội như: Đình Minh, Mạnh Quỳnh, Phạm Viết Song, Lương Xuân Nhị, Hoàng Tích Trù. Năm 1962, ông trở về Hải Phòng, công tác trong ngành văn hóa – thông tin của thành phố quê hương và luôn dành thời gian cho việc sáng tác của cá nhân.
Triển lãm “Những tác phẩm đi cùng năm tháng” của cố họa sĩ Trần Đình Diệu được gia đình tổ chức lần này, như một sự “trở về” nơi chốn ban đầu của nghệ thuật của ông. Triển lãm trưng bày 30 bức tranh và ký họa, mà phần lớn được ông vẽ trong khoảng thời gian từ 1964 đến 1972 (giai đoạn Hải Phòng, thành phố quê hương ông cùng cả nước đang trải qua những năm tháng chiến tranh đầy gian khó). Đây cũng là lần đầu tiên, hội họa của ông được chính thức giới thiệu tới công chúng yêu nghệ thuật của Thủ đô.
Các bức vẽ trong giai đoạn nói trên được thể hiện với đa dạng chất liệu: bột màu, màu nước, ký họa bút sắt. Rất đáng chú ý là những ký họa bút sắt thể hiện khung cảnh một số nơi ở Hải Phòng sau khi bị ném bom có tính chất hủy diệt. Trên tranh, họa sĩ đã chọn lựa chi tiết đặc tả hoặc để ở vị trí tiền cảnh là những cột trụ, khung nhà vẫn vững vàng sau bom đạn, như là cách biểu tỏ thái độ của con người trước hoàn cảnh khốc liệt qua lăng kính của cá nhân họa sĩ. Không có bóng dáng con người ở đó nhưng những bức vẽ lại cho thấy thật nhiều sức sống, sự sống.
Bình yên vừa là sự lựa chọn chủ đề mà có lẽ cũng vừa là mong ước của họa sĩ để thể hiện trên các bức tranh khác. Ông không chú trọng tả thực mà chú trọng vào suy nghĩ của cá nhân ông trước hiện thực, chú trọng vào nội tâm của nhân vật có hòa quyện với nội tâm cá nhân ông tại thời điểm cầm bút. Đặc biệt, họa sĩ cùng lúc mong muốn biểu đạt những thể nghiệm về bút pháp tạo hình. Vì thế, người xem có cơ hội khám phá ngôn ngữ hội họa hơi hướng biểu hiện và lập thể trong nhiều bức vẽ của ông ở giai đoạn mà chủ nghĩa hiện thực xã hội chủ nghĩa là dòng chính với tất cả những ưu việt.
Màu đỏ ấm nóng được họa sĩ sử dụng có tính toán chắc chắn để tạo ấn tượng thị giác mạnh mẽ với người đối diện bức tranh, cân bằng lại những mảng màu lạnh đầy suy tư. Chiếc mũ đỏ của em bé đang ngả trên vai người cha trầm tĩnh, đầy vẻ chịu đựng, cái xô đỏ bên giấc trưa của cô gái trẻ, cánh hoa đỏ như đang tự tỏa sáng/ tự chiếu sáng cho chính mình trong một góc tối,… Còn hơn cả sự tươi thắm hay cảm hứng trong tâm hồn, màu đỏ ấy chứa đựng những khát vọng sống và sự sáng tạo nghệ thuật.
Triển lãm “Những tác phẩm đi cùng năm tháng” của cố họa sĩ Trần Đình Diệu được khai mạc vào ngày 16/12/2023 và kết thúc vào 26/12/2023 tại Atena Gallery, số 96 Trần Quốc Toản, Hoàn Kiếm, Hà Nội. Ban tổ chức hy vọng sự kiện sẽ góp phần tiếp tục lan tỏa những giá trị đóng góp riêng có của mỹ thuật Hải Phòng và của cá nhân cố họa sĩ vào dòng chảy chung đầy sinh lực của mỹ thuật đất nước, dẫu trải qua biết bao ngặt nghèo của xã hội trong giai đoạn chiến tranh.
TCMT
