Năm 2020 là năm kỷ niệm quan hệ ngoại giao giữa Trung Quốc và Việt Nam tròn 70 năm, cũng là năm mừng “đại thọ” lần thứ 80 của họa sĩ Nguyễn Trung. Nguyễn Trung là một trong những họa sĩ còn sống của Việt Nam nhận được sự tôn kính và yêu mến của mọi người trên toàn thế giới. Để mọi người có thể hiểu và chia sẻ sự hấp dẫn trong những tác phẩm nghệ thuật của Nguyễn Trung, vào tháng 12 năm 2020, Nhà xuất bản Mỹ thuật Nhân dân Thượng Hải – một nhà xuất bản rất nổi tiếng tại Trung Quốc đã cho phát hành tuyển tập “Nguyen Trung Works” (Những tác phẩm của Nguyễn Trung). Tuyển tập này do Trung tâm Giao lưu Văn hóa Nghệ thuật Đông Nam Á Phổ Giang Thượng Hải chủ biên, sưu tập 115 tác phẩm của Nguyễn Trung trong suốt nửa thế kỷ từ những năm 1970 đến năm 2018, bao gồm tranh sơn dầu, tranh sơn mài, với nội dung từ biểu hình đến trừu tượng. Những tác phẩm này được tập hợp từ những bảo tàng, nhà đấu giá mỹ thuật danh tiếng trên thế giới đến những nhà sưu tập của Việt Nam, Trung Quốc, Hong Kong, Đài Loan, Singapore, Mỹ và các khu vực khác. Trong đó, có những tác phẩm đã từng xuất hiện tại các cuộc đấu giá của Christie’s, Sotheby’s, Bonhams, China Poly trong suốt 20 năm qua, nhưng phần lớn là các tác phẩm đầu tiên ra mắt công chúng dưới dạng xuất bản chính thức. Chuyên gia quốc tế nổi tiếng về nghệ thuật Đông Nam Á, giáo sư Nora A. Taylor của The Art Institute of Chicago viết một bài bình luận nghệ thuật cho tuyển tập tác phẩm này với tiêu đề “Nguyen Trung at 80: Exalted Freedom”, đưa ra những đánh giá chuyên nghiệp và khách quan về tác phẩm của họa sĩ Nguyễn Trung.

Chủ tịch Trung tâm Giao lưu Văn hóa Nghệ thuật Đông Nam Á Phổ Giang Thượng Hải – Trương Chí Dũng tiến hành phân tích nghệ thuật Việt Nam

Tuyển tập “Nguyen Trung Works” có giá trị rất cao về mặt học thuật và tính tài liệu, bởi vì đó không chỉ là một tuyển tập về nghệ thuật Việt Nam được xuất bản lần đầu tiên trong mấy năm gần đây ở Trung Quốc, mà đó còn phản ánh lại một cách hoàn chỉnh, toàn diện qua trình sáng tác của họa sĩ Nguyễn Trung trong gần nửa thế kỷ qua. National Gallery Singapore, Fukuoka Asian Art Museum Japan, The Museum of Modern Art New York (MOMA), The Metropolitan Museum of Art New York, The Art Institute of Chicago, Asia Society in New York, Museum of Fine Arts Boston, Crow Museum of Asian Art (Dallas) là những bảo tàng, phòng tranh mỹ thuật danh tiếng trên thế giới đã từng sưu tập tác phẩm của Nguyễn Trung.

Ngày 26/12/2020, chuỗi nhà sách nghệ thuật nổi tiếng ở Thượng Hải “Đại Ẩn Thư Cục” đã tổ chức buổi phát hành tuyển tập “Nguyen Trung Works”. Trong buổi ra mắt, họa sĩ Nguyễn Trung thông qua video, đã chia sẻ đôi lời về quá trình sáng tác của mình, và bày tỏ lòng cảm ơn đối với Trung tâm Giao lưu Văn hóa Nghệ thuật Đông Nam Á Phổ Giang Thượng Hải vì đã xuất bản tuyển tập tác phẩm của ông tại Trung Quốc.

Giáo sư Thái Khắc Chấn của Học viện Mỹ thuật Quảng Châu, từng đảm nhận Chủ nhiệm Ban Ủy viên Hiệp hội Nghệ thuật Sơn mài Mỹ thuật Trung Quốc, năm nay cũng đã 90 tuổi, thông qua video đã cũng chia sẻ với mọi người về câu chuyện năm 1963, ông được Thủ tướng Trung Quốc bấy giờ là Chu Ân Lai phái đến Việt Nam để học sơn mài từ họa sĩ Hoàng Tích Chù ở Đại học Mỹ thuật Hà Nội. Trong buổi ra mắt, giáo sư Thái Khắc Chân còn cùng các chuyên gia mỹ thuật Quảng Châu chia sẻ phân tích về phong cách nghệ thuật và đỉnh cao trong tác phẩm của Nguyễn Trung. Bà Dương Kiện – Phó Chủ tịch Hiệp Hội Mỹ thuật Gia Thanh Niên, Quảng Châu cũng cho biết, ngày trước ở Trung Quốc rất ít khi thấy được tác phẩm của Việt Nam, lần này thông qua “Nguyen Trung Works”, khiến cho bà cảm thấy rất kinh ngạc và bất ngờ trước cái đẹp của tác phẩm nghệ thuật đến từ một họa sĩ Việt Nam. Bà hy vọng sau này sẽ có thêm nhiều cơ hội để tiếp xúc với các tác phẩm từ những họa sĩ ưu tú của Việt Nam. Đồng thời, bà cho biết sẽ viết bài giới thiệu về nghệ thuật Nguyễn Trung ở Tạp chí Nghiên cứu mỹ thuật Quảng Châu mà bà làm tổng biên tập, để có thêm nhiều độc giả có thể hiểu đến và thưởng thức các tác phẩm nghệ thuật ưu tú của Việt Nam.

Sau lễ ra mắt và phát hành sách, nằm trong hoạt động tìm hiểu tác phẩm, Ban tổ chức đã chọn ra 8 tác phẩm ở “Giai đoạn màu xám”, “Giai đoạn màu hồng” và “ Giai đoạn toàn màu sắc” để tiến hành nghiên cứu phân tích. Ông Trương Chí Dũng – Chủ tịch Trung tâm Giao lưu Văn hóa Nghệ thuật Đông Nam Á Phổ Giang Thượng Hải, đã chia sẻ tóm tắt về tiến trình mỹ thuật hiện đại, đương đại Việt Nam cả 100 năm từ thời Trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam năm 1925, giới thiệu về cuộc đời sáng tác và các tác phẩm nổi tiếng của những họa sĩ nổi tiếng như Lê Phổ, Nguyễn Gia Trí và Nguyễn Trung… Ông cho biết năm 2020 do tình hình dịch COVID-19, việc trao đổi kinh tế và giao lưu văn hóa giữa các nước bị hạn chế, tất cả những hoạt động có liên quan hầu như bị ngừng trệ. Dù vậy, Ban tổ chức tại Thượng Hải đã rất cố gắng để có thể tổ chức lễ ra mắt tuyển tập cho một họa sĩ Việt Nam vào những ngày cuối năm 2020, cho thấy tầm quan trọng của văn hóa nghệ thuật, vượt lên trên cả ranh giới quốc gia, khu vực, chủng tộc, tôn giáo… Hy vọng thông qua việc phát hành tuyển tập tác phẩm này có thể xây dựng một chiếc cầu nối giao lưu văn hóa nghệ thuật giữa Việt Nam và Trung Quốc, tăng cường sự thấu hiểu và tình thâm giao giữa nhân dân hai nước, cùng nhau xây dựng tương lai tươi đẹp hơn.

Trương Trí Dũng