Trần Nam Tước – Đi để mà về

Giản dị trong từng câu chuyện kể của nghệ nhân Trần Nam Tước về một miền quê rất đẹp là cái nôi dưỡng dục khiến anh đau đáu trong tâm “ngày trở về”. Với hành trang của người con trọn đạo hiếu với cha mẹ, với quê hương bằng trí tuệ sáng tạo mà anh dày công vun đắp nghiên cứu học hỏi, khẳng định vị thế là một người con đất Việt có nhiều đóng góp lớn cho cộng đồng xã hội trong nghệ thuật kiến trúc đình chùa cũng như nghệ thuật điêu khắc Gốm tinh xảo với giá trị bảo tồn và gìn giữ di sản của tổ nghiệp nhiều đời để lại.

Thợ gốm Trần Nam Tước, Thái Bình.

Đối với Trần Nam Tước – “Đi để mà về” Bôn ba khắp bốn bể cho anh vốn kiến thức kỹ năng học và hành căn bản, không chỉ nói mà còn làm. Vốn tích luỹ trong nhân gian không phải là tiền mà là nghề, tinh nghề sẽ ra khối tài sản vô giá mà kỹ nghệ là bể chứa vô hạn áp dụng cho mình được gì là sự lựa chọn quyết định để anh dừng chân và sống với nghề. Một loại hình nghệ thuật đắt giá cao sang trong kiến trúc và điêu khắc gốm. Sự bổ trợ từ đó anh đã có bản phác thảo cho cuộc đời của chính mình, giờ là tinh nghệ trong nghề và cũng là hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam.

Cơ hội thách thức của người nghệ sĩ tài hoa không những trong điêu khắc, hội họa mà còn là ông chủ mang lại đời sống an sinh cho biết bao nhiêu con người đồng hành làm việc sáng tác. Không những thế khôi phục lại những di chỉ, công ước cũng như kiến trúc kinh đô xưa… Những viên gạch ngói đầu tiên ốp trên bước đi lịch sử đang bị phong hoá bởi thời gian được anh dày công nghiên cứu phục chế. Thật nhiều những việc không thể kể hết bằng lời, nhưng sâu thẳm trong nỗi niềm “cuộc sống sẽ thật ý nghĩa khi mang lại giá trị gì cho quê hương và dân tộc’. Những manh mún nhỏ nhoi anh luôn bỏ qua, dồn tâm cho sáng tạo nghệ thuật, những tác phẩm có giá trị mang lợi ích tới cộng đồng, là những minh chứng mà người nghệ nhân đang thực hiện trong 30 năm bươn chải với đời. Thành công bằng tâm ý đã hiện thực hoá ước vọng và con đường nghệ thuật rộng mở, trở thành người nghệ sĩ được công chúng yêu mến, đón nhận.

Các tác phẩm danh giá được ghi nhận với giải thưởng cao quý nhưng trong anh vẫn là sự trở về với bản ngã tự nhiên, ngày đêm sáng tác nghiên cứu ra những tác phẩm như là những câu chuyện kể với đời, về giai thoại lịch sử, về những cống hiến rất đời thường mà hàng ngày chúng ta đang đối mặt, về nét xưa nguồn cội… Tất cả các tác phẩm đi vào đời sống thật dung dị qua hội hoạ, điêu khắc gốm, những vì kèo, xà ngang của ngôi nhà cũng là câu chuyện “rất đời’, mộc mạc mà để người ta say… Say tác phẩm, say tình đời, say cả con người chất phác. Người con gốc Thái Bình với ý chí kiên cường, bồ kiến thức sâu rộng trong nhân gian mang chiều sâu văn hoá truyền thống, hiện đang sống tại làng nghề Bát Tràng nơi anh trọn tâm phát triển, có cốt cách của người xa xứ làm sống dậy một tinh thần thép quả cảm, không phải người làng nghề nhưng sống với nghề, mang tinh hoa của làng nghề Bát Tràng tới mọi miền tổ quốc.

Nghệ nhân Trần Nam Tước – một nghệ sĩ đặc biệt tài hoa, năng lượng tiếp dẫn là đường “link” sáng để anh về với vùng đất thiêng Làng nghề – Đất tứ Linh – phồn hoa thu hút bao nhân tài đất Việt. Dù cuộc sống có vất vả bôn ba khắp muôn nơi nhưng kỳ duyên để anh tạo dựng cơ đồ giữ gìn văn hóa truyền thống với tấm lòng nhiệt thành và đam mê. Ý chí sắt đá với tầm nhìn rộng, thông minh, kiên nhẫn tạo ra con người đặc biệt như anh.

Anh chia sẻ: “Sinh ra để chơi với nghề”… Đúng! Không hổ danh với câu nói bởi khi thật sự nhìn thấy những kỳ phẩm nghệ thuật anh sáng tác trong điêu khắc từ thư họa trên cốt gốm, gỗ thành tác phẩm tuyệt mỹ tinh xảo đến từng chi tiết mới thấy chơi trong mồ hôi nước mắt của đam mê, của trăn trở, của những đêm thao thức không ngủ được. Nghĩ làm sao cho ra được những tác phẩm gốm như mong muốn mà vẫn giữ được bản sắc, phô được nét mới phù hợp cho mọi không gian kiến trúc. Ngoài gốm anh đa tài bách nghệ với đục khắc chạm khảm, đục đẽo tượng, nặn tượng rất đẹp phiêu có hồn. Nhiều lúc vất vả với đam mê nhưng anh cũng không quên dành góc nhỏ cho mình, an định tâm cân bằng lại mình tại thư phòng tĩnh tại thưởng trà đọc sách vẽ tranh và sáng tác nhạc! Hơn thế nữa không gian thiên nhiên không thể thiếu là những cây thế mà anh vùi công chăm sóc từ nhỏ giờ là những cây thế’ cổ kính mê đắm lòng. Không gian bao trùm là tinh hoa anh sáng tác, tu thiền để trở lại bình an. Cuộc chơi với nghề của anh đổi bằng tâm và trí mới ra được những tinh hoa mà ngắm mãi không chán chỉ biết khâm phục, ý chí kiên định đã làm là phải đi đến đích, có quả và thành công như hôm nay.

Trong quá trình ổn định mọi phương diện cuộc sống và sở hữu khối tác phẩm nghệ thuật phong phú, nghệ nhân ưu tú Trần Nam Tước đã ra mắt công chúng với cuộc triển lãm cá nhân đặc biệt tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam với chủ đề “Linh thú thời nay” để lại ấn tượng sâu sắc với hơn 30 tác phẩm đánh dấu 32 năm anh theo đuổi nghề gốm về đề tài linh thú, là các tác phẩm điêu khắc gốm từ hình tượng lân sư, cá rồng, long ngư, linh kê… Cùng rất nhiều các cuộc triển lãm cùng các nghệ sĩ Hội Mỹ thuật Việt Nam và quốc tế. Và sự kiện triển lãm ra mắt trong tháng 10 tới đây sẽ là dấu mốc lịch sử trong sự nghiệp sáng tác của nghệ nhân Trần Nam Tước mang trọn tình yêu với quê hương Thái Bình, không những thế các tác phẩm hội hoạ là những câu chuyện đời và những câu chuyện Gốm làng nghề Bát Tràng nơi anh đang sinh sống. Các tác phẩm trưng bày triển lãm trong không gian 3 tầng của nhà triển lãm 16 Ngô Quyền Hà Nội, sẽ bừng nở trong sắc văn hoá truyền thống giao thoa, duyên kỳ ngộ của vùng miền, cầu nối giữa các làng nghề với nhau mang những câu chuyện kể dung hoà cuộc sống nhân văn, đó là tình yêu lan toả giá trị tinh thần người với người sống để yêu nhau – Nghệ thuật trong tình người.

Nhân duyên trong chuyến thăm Bảo tàng Lịch sử Việt Nam để nghiên cứu một số tác điển về niên đại lịch sử, như có một phép lạ mà người xưa ấn chứng cho anh được biết về làng nghề cổ xưa nơi anh sinh ra và trưởng thành. Theo dòng sử ký anh được biết về dòng Gốm Lan Hạ thuộc huyện Vũ Thư tỉnh Thái Bình xuất hiện trên bản đồ gốm cổ đã có niên đại tới 700 năm lịch sử từ thế kỷ thứ 13. Nghệ nhân Trần Nam Tước như được hồi sinh trong thi sử. Anh đã không ngừng đọc nghiên cứu biết rằng vùng đất không còn làng nghề nhưng theo di chỉ vẫn tồn tại theo sử sách và trời cho anh được biết sau hơn 30 năm làm nghề. Cảm ơn tổ tiên dẫn dắt để từ đây cho anh đường “link” biết đến nguồn gốc đất tổ qua dòng chảy của thời gian, sự dịch chuyển địa lý cũng như tên theo địa phương nhưng vẫn chung dòng Sông Quan thơ mộng. Sợi dây xuyên suốt gắn kết vùng miền làng Vũ Thư xưa và vùng Kiến Xương ngày nay là dòng huyết mạch đã chảy trong tâm và trí của nghệ nhân Trần Nam Tước. Tìm lại nguồn cội với khát vọng cháy bỏng phục hồi lại các sản phẩm gốm xưa tới phục dựng lại một phần của làng nghề để thế hệ sau này luôn biết đến, có một làng nghề như thế mà giữ gìn và bảo tồn.

Nói là làm, anh tiến hành thực hiện thử nghiệm chất đất truyền thống tại vùng đất Kiến Xương và kết quả đã cho ngoài mong đợi. Các tác phẩm nghệ thuật gốm như được thổi hồn với sức sống mới, rất cổ kính với nhiều xa khoáng hợp thể của nét xưa và nay là linh hồn được tái tạo mang sức sống mới phù sinh. Anh đã say lại càng say. Nhiệt huyết cháy bỏng thôi thúc anh chìm vào dòng thời gian lịch sử để thêm cho ra đời những kiệt tác nghệ thuật điêu khắc mà anh đang nung nấu thực hiện. Nghệ nhân Trần Nam Tước đặt một cái tên thật gần gũi và giản dị cho các tác phẩm nghệ thuật anh đang thực hiện sáng tạo “Gốm Sông Quan” bước mở đầu cho các nghiên cứu về khảo cổ học cũng như chính thức đưa vào ứng dụng với đời sống. Bước đầu anh làm các tác phẩm mô phỏng để đưa vào sắp đặt nghệ thuật deco sân vườn và kiến trúc, là những hiện hữu mà công chúng được thưởng lãm biết đến một minh chứng lịch sử vẫn tồn tại với thời gian, là nguồn cội luôn được trân trọng bảo tồn và truyền thừa mãi muôn đời.

“Gốm Sông Quan” sẽ ra mắt công chúng Thủ đô với khoảng 70 tác phẩm trưng bày triển lãm, là những cụm tác phẩm nghệ thuật đặc trưng của hồn cốt gốm xưa đã phong hoá với thời gian được nung ở nhiệt độ cao và có thêm chút men làm điểm nhấn. Gốm trở nên tình cảm gần gũi hoà nhập với đường cong điêu khắc làm mềm hóa mọi không gian, sự mới mẻ tinh tế thu hút các ánh nhìn tò mò đang dõi theo những ẩn dấu sắp được mở ra. Một vị thế mới ra mắt bạn bè trong nước cũng như quốc tế về một làng nghề xưa đang phục hồi trong ý chí quyết tâm sáng tạo của nghệ nhân Trần Nam Tước. Quan niệm trong sự nhìn nhận về thời cuộc cũng như quan sát của anh rất rõ ràng, bộc bạch mọi góc nhìn, thấu cảm về nghề sáng tạo nghệ thuật. Với anh những gì thuộc về di sản để nằm yên với nguyên giá trị bảo tồn, việc phục chế vay mượn không sao nhưng làm thái quá sẽ làm “chợ hoá” tác phẩm di sản. Cái gì thuộc về bảo tồn ta nên bảo tồn, còn không thì cho tác phẩm một đời sống mới còn về đánh giá đúng sai, xấu đẹp, thời gian là thước đo cân bằng. Truyền tải nét đẹp văn hoá là từ chính chúng ta và cho dân tộc ta và làm thế nào để không trở thành phu nô trong văn hoá. Sự cổ hủ lạc hậu vẫn đang bị nhấn chìm bởi luôn nghĩ ta là những vụ trụ ngôi sao. Nhưng khi xét nhìn lại, mình là người kéo xe cho bất kỳ ông chủ nào mà không hay và hãy sống với văn hoá của chính mình.

TRẦN NAM TƯỚC – Đồng xanh – Gốm Bát Tràng

Nghệ nhân Trần Nam Tước: Nghề là của làng nghề, tay nghề là của chính các nghệ nhân, nghệ sĩ sẽ làm mới mọi không gian, nghệ sĩ phải sống đời sống cộng đồng. Anh hiểu thấu về người sáng tạo nghệ thuật và trên cương vị đó anh thông cảm về sự dịch chuyển của xã hội sẽ làm không công và làm béo cho thương buôn. Các nghệ sĩ là người cống hiến và sự công nhận các tác phẩm được đánh giá vẫn tồn tại là một trang giấy để thoả mãn cá nhân nghệ sĩ. Hiểu và cảm thông là điều mà nghệ nhân Trần Nam Tước đã rất thật tâm trong mọi hoạt động sáng tạo nghệ thuật. Xã hội càng phát triển cũng phải đối mặt với nhiều người không có việc làm, chỉ có người lành nghề, tinh trong nghề sẽ giữ gìn bảo tồn và phát triển. Gia tộc có nghề cả nhà sung túc. Nắm bắt được xu thế xã hội là ứng dụng – sắp đặt trong đời sống, không còn phải lo miếng cơm manh áo, thưởng thức nghệ thuật đỉnh cao ứng dụng trong mọi hoạt động của đời sống, là món ăn tinh thần từ nghệ thuật mang lại. Và những giá trị cổ vật, các tác điển Gốm mang lại tưởng như lạc hậu nhưng là đỉnh cao nghệ thuật không bao giờ lỗi thời – Di sản giữ gìn phục chế bảo tồn trong nhân gian là không gian văn hoá kim cổ xưa nay đang là trào lưu đáng ghi nhận. Chất xám nên được phát huy trong kiến tạo nghệ thuật để mọi không gian luôn văn hoá, luôn là điểm đến của thế hệ trẻ đang thiếu hụt kiến thức mỹ thuật sẽ được học hỏi và thêm yêu văn hóa dân tộc.

Nghệ nhân Trần Nam Tước tên thật là Trần Xuân Triều, sinh năm 1974 tại vùng quê lúa Kiến Xương, Thái Bình. Dù sinh ra và lớn lên trong một gia đình không thuần nông, nhưng Trần Nam Tước vẫn nuôi dưỡng tình yêu với mỹ thuật, kiến trúc, thư hoạ cũng như điêu khắc gốm. Đam mê là tình yêu đã thôi thúc anh dành tâm huyết cho nghệ thuật gốm sứ thuần Việt. Mục tiêu của anh là bảo tồn và phát triển giá trị văn hóa qua từng tác phẩm và phục chế, tái hiện lại tinh hoa của làng nghề. Trần Nam Tước không chỉ là một nghệ nhân có tố chất sáng tạo nghệ thuật trong nhiều loại hình nghệ thuật. Anh có tư duy sâu và tầm nhìn rộng. Đời sống văn minh và thấu hiểu sâu sắc về văn hóa truyền thống là lực đẩy trong sáng tạo đầy chất nghệ thuật. Kiến thức về di sản văn hóa giúp anh tạo ra những tác phẩm nghệ thuật kinh điển, làm giàu và phong phú thêm giá trị vàng về vốn kiến thức nghệ thuật dân tộc Việt.

Luôn chúc nghệ nhân Trần Nam Tuớc và gia đình mạnh khỏe, là người bảo tồn giá trị văn hoá truyền thống quý báu của làng nghề, cũng như những tâm huyết phục dựng của anh về làng nghề gốm cổ nơi anh sinh ra. Chúc hành trình “Đi để mà về” của anh luôn nhận được nhiều sự ủng hộ, tiếp dẫn cho anh mạch nguồn sáng tạo, có thêm nhiều tác phẩm được lưu giữ mãi cho muôn đời sau. Chúc cho triển lãm của anh trong tháng 10 thành công rực rỡ, luồng ánh sáng trí tuệ trong sự nghiệp phát triển ngành nghệ thuật hanh thông viên mãn.

Lê Thu Huyền

Tin cùng chuyên mục

Dẫn lối nghệ thuật qua tọa độ xanh

Trên con đường tìm tọa độ xanh cho nghệ thuật, hay một không gian nơi chốn phù hợp cho nghệ thuật, có những hành trình đặc biệt. Hành trình của nghệ nhân Nguyễn Văn Khang là sự chuyển đổi từ...

Trần Lưu Mỹ – Tiếng hét vô thanh

Khoảng trống dường như là một biểu tượng – ám ảnh lớn đối với Trần Lưu Mỹ. Nó theo anh suốt cả 3 triển lãm. Nó không chỉ là một nhan đề thông lệ, mà là âm hưởng chủ đạo của toàn...

“Vỏ tương lai” (Cover of Future) tác phẩm truyền tải thông điệp bảo vệ môi trường mạnh mẽ

Ngay ngày làm việc đầu tiên của năm mới Ất Tỵ 2025, chiều 3/2, đồng chí Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ đã đến thăm,...

Danh họa Nguyễn Sáng và Bảo vật quốc gia “Kết nạp Đảng ở Điện Biên Phủ”

“Kết nạp Đảng ở Điện Biên Phủ” là bức họa đặc biệt nhất của danh họa Nguyễn Sáng hiện đang được lưu giữ tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam và là Bảo vật quốc gia. Tác phẩm...

Bàn tay tài hoa ‘thổi hồn’ cho gốm, gỗ

“Còn sức khỏe, tôi nguyện được vẽ cho quê hương, vùng miền đất Tổ; được đắm chìm với tâm hồn dân tộc Việt qua các tác phẩm điêu khắc – không chỉ mang hơi thở đời sống đương...

Có thể bạn quan tâm

Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm tổ chức triển lãm kỷ niệm 70 chiến thắng Điện Biên Phủ

Triển lãm kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954-7/5/2024) do Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm tổ chức tại Nhà triển lãm 29 Hàng Bài, Hoàn Kiếm,...

Phiên đấu "20 Century Contemporary Art 2019" tại Hongkong: Thời của tranh lụa với những bức tranh quý hiếm

     TÔ NGỌC VÂN (1906- 1954) Người vỡ mộng Lụa. 92,5 x 57cm Giá ước đấu: 256,072 – 384,108 USD Giá bán: 1.162. 525 USD Thoạt tiên, bức tranh này của Tô Ngọc Vân đã được đấu giá vào ngày...

‘Đánh thức’ những công trình di sản Thủ đô từng ‘ngủ quên’

(Chinhphu.vn) – Nhằm khẳng định vị thế Thủ đô-Thành phố sáng tạo, những ngày này, Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2023 đang tạo sức hút lớn cho người dân và du khách. Đáng chú ý, rất...

NGƯỜI HỌA SĨ MÊ ĐẮM SAPA

  Tô Ngọc Thành từng triển lãm cá nhân những tác phẩm thể hiện người và cảnh nhiều địa danh của đất nước Việt Nam khắp ba miền và cũng từng triển lãm những tác phẩm đánh dấu thời...

THÔNG BÁO SỐ 1 VỀ VIỆC TỔ CHỨC FESTIVAL MỸ THUẬT TRẺ 2020

BỘ VĂN HOÁ, THỂ THAO VÀ DU LỊCH CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM CỤC MỸ THUẬT, NHIẾP ẢNH VÀ TRIỂN LÃM   Số: 40/TB-MTNATL Độc lập – Tự do – Hạnh phúc   Hà Nội, ngày 10  tháng...

Mai Trang Olson – Mạch dẫn đến với nghệ thuật hội họa

Mỗi loại hình nghệ thuật đều có năng lượng riêng với những dòng suy tưởng xuất hiện đến và đi trong thời khắc. Khi đã nắm bắt được điểm sáng, mạch dẫn cứ thế tuôn trào nhờ trí tuệ...