Ở Hải Phòng, có hai hoạ sĩ tâm huyết với nghề, có thể nói là “tử vì đạo” thuộc thế hệ trước mà tôi may mắn được tiếp xúc ngay khi chập chững vào nghề. Đó là hoạ sĩ Thọ Vân (1937-2001) và hoạ sĩ Nguyễn Hà (sinh 1933). Đây cũng là những người tôi coi như người thầy, người cha của tôi. Điều đặc biệt là các ông cũng tự học, tự nghiên cứu mà không qua các trường lớp đào tạo chính quy nào. Mặc dù tôi không trực tiếp cắp giá vẽ đến học hai ông, nhưng những sáng tác đầu tay của tôi luôn được các ông xem, góp ý, động viên, khích lệ. Các ông cũng quý và coi tôi như con. Hoạ sĩ Thọ Vân thì ai cũng biết về sức lao động, sáng tác làm việc miệt mài tới lúc không thể làm được nữa vì ốm nặng rồi mất. Sự ra đi của ông là mất mát lớn đối với mỹ thuật Hải Phòng thời kỳ ấy, tạo một lỗ hổng khó lấp đầy. Đến nay, Mỹ thuật Hải Phòng còn duy nhất họa sĩ Nguyễn Hà là người cao tuổi. Ông vẫn miệt mài sáng tác với hai chất liệu chính là sơn dầu và sơn mài. Tự bê vóc, tự vẽ, tự mài… Những tác phẩm in đậm dấu ấn cá tính tạo hình “Nguyễn Hà” vẫn lần lượt, đều đều ra đời như ngày nào, bất chấp tuổi tác. Tại nhà, ông vẫn tiếp đón khách trong và ngoài nước, tiếp các họa sĩ trẻ – những người tâm huyết với hội hoạ với sự cởi mở, gần gũi…
Năm 2017, Nhà sưu tập Trần Hậu Tuấn bay từ Sài Gòn ra, xuống Hải Phòng gặp trực tiếp ông. Anh Tuấn đã lên chương trình bày triển lãm riêng và in sách tranh cho ông tại Eight Gallery Art. Mọi việc đang diễn ra suôn sẻ và sắp hoàn tất thì ông xin rút lại. Ông bảo, già rồi, ngại. Thật tiếc! Từ trước tới nay, ông vẫn vậy, không muốn xuất hiện, không muốn ồn ào. Chính vì vậy, mặc dù cả đời dành cho nghệ thuật, tranh của ông được nhiều Nhà sưu tập trong nước và nước ngoài thích, sưu tập, nhưng cũng nhiều người không biết ông.
Năm 2008, tôi đến ông mời ông cùng bày triển lãm hai người tại Hải Phòng. Vì quý tôi nên ông đồng ý. Tiếp đó, sau nhiều lần đi lại thuyết phục, vợ chồng chị Dương Thu Hằng đã tổ chức triển lãm cá nhân đầu tiên (và đến nay là duy nhất) cho ông tại Hanoi Studio Tràng Tiền, Hà Nội.
Để chuẩn bị cho Triển lãm Mỹ thuật giao lưu cùng các họa sĩ Ulsan (Hàn Quốc) tại Hải Phòng vào đầu tháng 12 năm 2018 này, tôi đến thăm và mời ông tham gia. Ông vui vẻ nhận lời và hỏi thăm những họa sĩ Hàn Quốc – những người mà năm trước đã đến thăm ông khi họ về Hải Phòng làm việc. Bức sơn mài rất đẹp, lãng mạn và trẻ trung mang tên có kích thước 124cmx154cm đang được ông đang hoàn thiện. Tranh sẽ được trưng bày trong triển lãm.
Không những riêng tôi mà rất nhiều người yêu nghệ thuật đều cầu mong cho ông luôn khoẻ để tiếp tục cho ra đời những tác phẩm đẹp!
Đặng Tiến
