TAM BẠC

 

Đô thị nào mà chả ở cạnh sông.

Đô thị nào mà chả có phố ven sông

Hà Nội với những phố ngoài đê như An Dương, Cầu Đất, Hàm Tử Quan, Vạn Kiếp. Huế có phố Lê Lợi, Hội An có phố Bạch Đằng, Sài Gòn có phố – kênh rạch, Vĩnh Long có phố Trần Phú nhưng tại sao chỉ có mỗi phố men sông Tam Bạc ở Hải Phòng là được nhiều họa sỹ quan tâm, các thế thệ từ Bùi Xuân Phái, Trần Đông Lương, Trần Duy, Mai Long, Lưu Công Nhân, Xuân Tiến và nhiều nhất là các họa sỹ ở Hải Phòng: Nguyễn Hà, Thọ Vân, Quốc Thái, Nguyễn Trịnh Thái, Sơn Trúc, Đinh Quân, Quang Huân, Sơn Lâm, Đặng Tiến, Trần Vinh, Việt Anh… đều đã hơn một lần vẽ về Tam Bạc. Có lẽ bởi Phố Tam Bạc có gì đó rất điển hình Hải Phòng, đoạn phố ven sông ấy như một hình ảnh thu nhỏ của Hải Phòng, hình ảnh đại diện, một “chân dung chứng minh thư” Hải Phòng. Tam Bạc  vừa cần lao, lam lũ, vừa ngạo nghễ ngang tàng, chịu chơi, bay bổng, nồng nhiệt, vừa có độ ham sống kiểu “ở đây một con cá ném lên trời cũng sống” (thơ Văn Cao). Tam Bạc vừa có phố, vừa có chợ, vừa có vị ngọt của sông, vừa có vị mặn của biển, vừa có mùi nắng g   ió pha lẫn mùi mồ hôi, vừa ồn ào xô bồ mà vừa có cả độ thâm trầm. Tam Bạc có nhiều gợi ý về mặt tạo hình, nhà cửa lô xô, cao thấp, vừa là mặt tiền mà cũng là mặt hậu, trên bến dưới thuyền xuôi ngược mưu sinh. “Cha mẹ nghèo căn nhà đã cũ/ Gác xép hẹp bụi phủ dày quá khứ/ Bể nước sâu lắng đọng nắng mưa qua” (thơ Nguyễn Thụy Kha).

Tam Bạc có vẻ đẹp của kỷ niệm, của hồi ức với người này nhưng cũng là vẻ đẹp lạ lẫm, bất ngờ với những người mới gặp. Lạ mà quen. Vừa có cái nghèo, cái cũ mà vẫn có cái hiện đại, cái mới.

Trong nghệ thuật, đề tài chỉ là đề tài, là cái cớ, là gợi mở cho một niềm cảm hứng ban đầu nhưng đề tài Tam Bạc hấp dẫn có lẽ bởi sự phong phú đa dạng, Tam Bạc hấp dẫn còn bởi trong lòng nó có đủ cả vuông tròn, vơi đầy, cao thấp, có cả cũ mới, thăng trầm, được mất, vui buồn.

Tam Bạc như một người quá nhiều trải nghiệm sống cũng như Hài Phòng. Hà Nội tặng cho các họa sỹ một đề tài lớn là “phố cổ Hà Nội” như Hải Phòng đã ban tặng cho nhiều thế hệ họa sỹ một đề tài lớn là “Tam Bạc”, nhiều họa sỹ không chỉ là họa sỹ Hải Phòng đã thành danh nhờ Tam Bạc. Hải Phòng không chỉ có Tam Bạc nhưng rõ ràng rằng Tam Bạc rất Hải Phòng, Hải Phòng là Tam Bạc. Tôi muốn “nhại” một câu thơ bất hủ của thi sĩ Hải Phòng – Đào Trọng Khánh: Tam Bạc như con tàu chở đầy thuốc nổ / cuốn đi số phận mỗi con người.

Tam Bạc dài rộng vạm vỡ đủ cho mọi cá tính sáng tạo kể câu chuyện về nó.

 

LƯU CÔNG NHÂN – Tam Bạc

 

MAI LONG – Sông Tam Bạc. 1961. Sơn dầu

 

 

LÊ THIẾT CƯƠNG – Phố Tam Bạc. 2015. Sơn dầu

 

ĐẶNG TIẾN – Tam Bạc. 2008. Sơn mài

 

Lê Thiết Cương 

Tin cùng chuyên mục

Triển lãm gốm “Dáng xuân 2025 – Bắc Nam hội tụ”

Nơi tinh hoa gốm Việt hội tụ – Nơi đam mê thăng...

Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam tiếp nhận tác phẩm “Chân dung họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung” của gia đình nhà điêu khắc Trần Tuy trao tặng

Sáng ngày 13 tháng 2 năm 2025, tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, đã diễn ra buổi lễ tiếp nhận tác phẩm “Chân dung họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung” do gia đình nhà điêu khắc Trần Tuy trao tặng. Đây là...

Dẫn lối nghệ thuật qua tọa độ xanh

Trên con đường tìm tọa độ xanh cho nghệ thuật, hay một không gian nơi chốn phù hợp cho nghệ thuật, có những hành trình đặc biệt. Hành trình của nghệ nhân Nguyễn Văn Khang là sự chuyển đổi từ...

Chiêm ngưỡng linh vật năm Tỵ trong mỹ thuật

Mỗi dịp đón Tết cổ truyền dân tộc, các triển lãm mỹ thuật với chủ đề con giáp của năm luôn thu hút sự quan tâm của đông đảo công chúng cũng như cộng đồng nghệ sĩ. Tại Hà Nội, các...

Khai mạc triển lãm mỹ thuật Mừng Đảng, Mừng Xuân Ất Tỵ – 2025

Sáng 23/1, tại nhà triển lãm mỹ thuật Hội Mỹ Thuật Việt Nam đã diễn ra sự kiện khai mạc triển lãm mỹ thuật mừng Đảng, mừng Xuân Ất Tỵ 2025. Đây là hoạt động thường niên do Hội Mỹ...

Có thể bạn quan tâm

Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm tổ chức triển lãm kỷ niệm 70 chiến thắng Điện Biên Phủ

Triển lãm kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954-7/5/2024) do Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm tổ chức tại Nhà triển lãm 29 Hàng Bài, Hoàn Kiếm,...

HỘI MỸ THUẬT VIỆT NAM KẾT NẠP HỘI VIÊN MỚI NĂM 2020

 ...

Phát động Festival Mỹ thuật trẻ lần thứ 7 năm 2024

(ĐCSVN) – Festival Mỹ thuật trẻ lần thứ 7 năm 2024 được tổ chức nhằm tôn vinh, ghi nhận thành tựu sáng tạo của các nghệ sỹ trẻ trong sự nghiệp xây dựng, phát triển nền mỹ thuật Việt Nam...

Hiện Linh với đa tầng văn hóa thuần Việt!

Xem triển lãm mới “Hiện Linh” của tác giả Ngô Xuân Bính, dù đã chuẩn bị trước một tâm thế đón nhận một triển lãm hoành tráng, nhưng sự thật khi tiếp cận trực tiếp vẫn phải dùng đến...

NGUYỄN TƯỜNG LÂN – NGƯỜI HỌA SĨ KỲ TÀI BỊ THỜI GIAN PHỦ LẤP

Nguyễn Tường Lân (1906-1946) là một trong bộ tứ họa sĩ nổi tiếng thời kỳ đầu của nền mỹ thuật Việt Nam: “Nhất Trí, nhì Vân, tam Lân, tứ Cẩn”. Nguyễn Tường Lân học khóa 4 trường Cao...

Mộc họa dân gian: Triển lãm rối cạn Tế Tiêu tại làng lụa Vạn Phúc

Vào lúc 15 giờ ngày 07/12/2024 trong tuần lễ Văn hóa – Du lịch – Thương mại năm 2024 tại làng lụa Vạn Phúc, Hà Đông đã diễn ra với triển lãm múa rối cạn Tế Tiêu – một không gian trưng...