CÓ MỘT RANH GIỚI MONG MANH CỦA LÊ HUY HÒA

 

 

Đó là cái ranh giới giữa hiện thực và siêu thực, giữa đời thường và những triết lý cao xa, giữa vẻ đẹp thuần khiết bên ngoài và vẻ đẹp sâu thẳm bên trong của thiên nhiên với con người trong góc nhìn của một nghệ sĩ…

Quả vậy, với Lê Huy Hòa, trong mỗi tác phẩm, trong mỗi giai đoạn sáng tác để tìm ra đúng mình và hoàn thiện mạch tư tưởng của mình, những ranh giới mong manh đó lại rõ ràng, minh bạch. Trước hết, bức tranh “Bài ca ngã ba Đồng Lộc III” (Huy chương vàng Triển lãm Mỹ thuật toàn quốc 1990) đã nổi bật lên cái ranh giới đó. Trong từng chi tiết: trăng, núi, đường ô tô, quả bom và cô gái… đều có vẻ rất “hiện thực”. Nhưng tất cả, khi đặt vào nhau, đi bên nhau để cất lên “Bài ca ngã ba Đồng Lộc” ( I và II), thì lại không còn là hiện thực bình thường nữa. Tất cả đều cùng nhau hóa thân, đan quyện, lãng mạn, trữ tình cất cánh bay lên để nói lên một điều gì đó lớn lao hơn, cao cả hơn, vĩ đại hơn, tầm vóc hơn, nhưng lại cũng thật sự bình dị hơn về cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước của cả một dân tộc. Ngay cả  bức “Tĩnh vật” sơn mài, trưng bày tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam cũng như thế. Lọ hoa và chiếc ghế mây rất thực, nhưng cả tổng thể bức tranh lại không còn là hiện thực đơn thuần nữa, bởi lọ hoa trắng trong, tinh khiết đặt trên ô thổ cẩm dân tộc cùng chiếc ghế mây lại muốn nói lên một điều gì đó bình dị và thanh khiết của tâm hồn dân tộc Việt Nam.

Họa sĩ Lê Huy Hòa (1932 – 1997)

 

LÊ HUY HÒA – Tĩnh vật hoa. 1958. Sơn mài. 60x40cm. Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam

 

LÊ HUY HÒA – Thiếu nữ ngồi trên đôn bên bức tranh hổ. 1978. Lụa. 65x45cm

 

LÊ HUY HÒA – Khát vọng. 1978. Sơn mài. 90x120cm. Sưu tập Tô Như Toàn, Hà Nội

 

LÊ HUY HÒA – Khát vọng I. 1983. Sơn dầu. 90x130cm

 

LÊ HUY HÒA – Bài ca về ngã ba Đồng Lộc. 1990. Sơn dầu. 140x140cm

 

LÊ HUY HÒA – Chân dung Lê Ngọc Bích. 1990. Sơn dầu. 80x100cm. Sưu tập Lê Ngọc Bích, Hà Nội

Một vài nét điểm xuyết về vài ba bức tranh nổi tiếng của Lê Huy Hòa nhằm nói lên một cái ranh giới mong manh ấy trong hội họa của ông. Tuy nhiên, ranh giới này không chỉ nằm ở phần sáng tạo nghệ thuật, mà đó cũng là một nét đặc biệt trong đời sống rất cá tính và bản lĩnh của Lê Huy Hòa. Vốn là người bẩm sinh hẹp van tim, cái ranh giới giữa “sống” và “chết”, “thọ” và “yểu” luôn luôn treo lơ lửng trên đầu ông và ông hoàn toàn ý thức được điều đó. Không ham mê bất kỳ một thú vui hay hưởng thụ gì khác, Lê Huy Hoà muốn giữ cho mình một trái tim thanh sạch, nguyên lành được bao nhiêu, để kéo dài niềm vui nghệ thuật bấy nhiêu. Bởi vậy, ông là một người trung thực, thẳng thắn đến mức cực đoan cùng với sự mạnh mẽ của một nghệ sĩ, thành một phong cách hội họa rất riêng biệt.

Nhưng cuối cùng, cái gì đến sẽ phải đến. Họa sĩ Lê Huy Hòa đã trút hơi thở cuối cùng vào tháng Chạp năm Bính Tý 1996 (10-1-1997), nhắm mắt thanh thản ra đi với cái ranh giới mà suốt nửa thế kỷ qua ông đã mải mê tìm kiếm.

Họa sĩ Lê Huy Hòa tuổi Nhâm Thân – 1932, sinh ra và lớn lên trong một gia đình giàu truyền thống nghệ thuật ở huyện Thạch Hà, Hà Tĩnh. Ông thuộc thế hệ đầu tiên được đào tạo dưới chính quyền cách mạng, sau Cách mạng Tháng 8; được chính họa sĩ Tô Ngọc Vân cùng các họa sĩ Nguyễn Tư Nghiêm, Bùi Trang Chước, Trần Văn Cẩn… giảng dạy. Đó là một thế hệ vàng của hội họa Việt Nam. Ông được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật năm 2012. Trong nền hội họa Việt Nam hiện đại, Lê Huy Hòa đã có một dấu ấn nổi tiếng riêng mình từ một ranh giới có vẻ rất mong manh như thế…

Lê Huy Quang 

Tin cùng chuyên mục

Chiêm ngưỡng linh vật năm Tỵ trong mỹ thuật

Mỗi dịp đón Tết cổ truyền dân tộc, các triển lãm mỹ thuật với chủ đề con giáp của năm luôn thu hút sự quan tâm của đông đảo công chúng cũng như cộng đồng nghệ sĩ. Tại Hà Nội, các...

Bàn tay tài hoa ‘thổi hồn’ cho gốm, gỗ

“Còn sức khỏe, tôi nguyện được vẽ cho quê hương, vùng miền đất Tổ; được đắm chìm với tâm hồn dân tộc Việt qua các tác phẩm điêu khắc – không chỉ mang hơi thở đời sống đương...

Nhà điêu khắc Triệu Tiến Công: Người tạc hồn cho gỗ

Trong nghệ thuật điêu khắc, yếu tố đầu tiên là chất tạo hình có sự chuyển động của cách thức tạo khối mà người nghệ nhân phải “tìm hình, tìm khối” một cách mạch lạc. Đối với anh,...

Anh giáo làng đam mê điêu khắc

Học ngành sư phạm, về quê làm giáo viên “trường làng”, nhưng anh Triệu Tiến Công (Phú Thọ) vẫn đam mê điêu khắc. Anh đang cần mẫn làm trăm bức điêu khắc gỗ để hướng đến một triển lãm...

Triệu Tiến Công con người của kiến tạo

Nói đến nhà điêu khắc Triệu Tiến Công là nói đến con người của kiến tạo, anh là họa sỹ, nghệ nhân, nhà điêu khắc, thầy giáo luôn dẫn lửa của môn học mỹ thuật bằng trải nghiệm và vốn...

Có thể bạn quan tâm

Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm tổ chức triển lãm kỷ niệm 70 chiến thắng Điện Biên Phủ

Triển lãm kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954-7/5/2024) do Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm tổ chức tại Nhà triển lãm 29 Hàng Bài, Hoàn Kiếm,...

Triển lãm “Miền thương”

Vào lúc 17:00 ngày 23 tháng 12 năm 2024, tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam sẽ diễn ra Lễ khai mạc Triển lãm “Miền thương” của nhóm bốn họa sĩ: Trần Thị Trường, Lê Thiếu Ngân, Nguyễn Thị Huyền...

HẢI PHÒNG – MỘT TRUNG TÂM MỸ THUẬT ĐANG HÌNH THÀNH

  Hải Phòng, thành phố cửa biển, thành phố công nghiệp phía Bắc của Tổ quốc luôn mang trong mình những đặc tính riêng biệt về đất và người. Từ xa xưa, nơi đây đã xuất hiện những danh...

Phát động sáng tác tranh cổ động kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam

Chiều 29/3/2024, tại Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam (28A Điện Biên Phủ, Ba Đình, Hà Nội), Cục Tuyên huấn/Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam tổ chức lễ phát động sáng tác tranh cổ động kỷ...

Xuân Gieo Vang – Vũ Tuyên

...

Bìa Tạp chí Mỹ thuật số 327&328 tháng 3-4/2020

...