BỨC TRANH LỤA LINH ỨNG CỦA TRẦN DUY

 

Với tôi, ông Trần Duy quả thực là một tấm gương sáng về lao động. Ông hay bảo tôi: “Tớ vẽ không phải để thi đua với ai, mà vẽ để người xem tôn trọng lao động của một con người.”

Ông Trần Duy cũng hay bảo: “Chữ Lao động hay lắm ông ơi!” Tôi cũng hay hỏi lại ông: “Hay ở chỗ nào hả cụ?” Và ông đã trả lời: “Đã Lao rồi thì còn gì hơn nữa hả ông?”

Năm đã ngoài 90 tuổi, ông Trần Duy vẫn vẽ hàng ngày. Tay ông vẫn vững, mắt ông vẫn tinh, ông xén tranh vẫn không trật một ly nào.

Ông Trần Duy hay vẽ đồng ruộng và những ngôi nhà cổ. Nhiều hôm buồn, nhớ ông, tôi lại gọi cho ông, hỏi: “Hôm nay cụ ‘cấy lúa’ hay ‘lợp mái’?” Bao giờ ông cũng trả lời: “Thì tớ có còn nghề gì nữa đâu”.

* * *

Đại tướng Võ Nguyên Giáp và họa sĩ Trần Duy tại triển lãm cá nhân “Tranh lụa Trần Duy” lần đầu tiên. Hà Nội, 1991

Có một câu chuyện phải nói là “huyền ảo” liên quan đến một bức tranh lụa của Trần Duy.

Số là, ông Trần Duy có vẽ một cánh đồng ở dưới chân mấy rặng núi, xa xa có mấy người nông dân đang làm việc (hình như đó là một cánh đồng ở Ninh Bình hay Hòa Bình). Tôi không được biết bức tranh ấy, mà chỉ biết qua lời kể của ông Trần Duy. Câu chuyện là như thế này:

Quãng 1993-1994, có một người Pháp, khá nhiều tuổi, có đến thăm ông Trần Duy và cũng muốn mua tranh của ông. (Ông Trần Duy rất giỏi tiếng Pháp, lại khéo giao thiệp, nên ông có rất nhiều người bạn Pháp).

Có điều lạ, là không hiểu sao, khi xem tranh ông Trần Duy, rất nhiều bức, nhưng ông người Pháp ấy lại chỉ thích mỗi bức tranh vẽ cánh đồng ấy, cho dù “nó đâu có đẹp” (theo ông Trần Duy).

TRẦN DUY (1920-2014) – Trường Yên, Hoa Lư, Ninh Bình. 1996. Lụa. Hình ảnh minh họa cho phong cách vẽ phong cảnh của Trần Duy, không phải là bức tranh được nhắc trong bài viết

Ông Trần Duy bèn nói với vị khách:

– Tôi là người vẽ, tôi khuyên ông nên chọn bức khác.

Ông người Pháp ngạc nhiên, hỏi:

– Tôi chỉ thích bức này thôi, tại sao ông lại khuyên tôi như vậy?

– Cái đó là tùy ông. Nếu ông chỉ thích bức đó thì ông trả thù lao cho tôi được bao nhiêu? Ông Trần Duy đùa.

– Bao nhiêu tôi cũng trả. Thế theo ông thì bao nhiêu là vừa? Ông khách cũng tỏ ý như đùa lại.

– Nếu đắt thì ông có còn thích nữa hay không? Ông Trần Duy đùa tiếp.

Thật bất ngờ, ông người Pháp bỗng dưng “nổi đóa”, nói như gào lên:

– Có đắt bằng một cái… chân người không?

Rồi ông ta vạch ra cái chân giả, đôi mắt ông ta bỗng rưng rưng:

– Tôi đã mất cái chân này ở chính cánh đồng mà ông vẽ đấy. Đúng, vẫn mấy rặng núi ấy… Mà ông có từng tham gia đánh nhau bao giờ không nhỉ?

– Tôi có đi kháng chiến – ông Trần Duy trả lời – nhưng chưa từng bắn vào một ai.

– Không sao – ông người Pháp nói tiếp – nếu ông có bắn vào tôi thì tôi cũng không trách gì ông đâu. Bây giờ tôi chỉ mong có được bức tranh này, ông ưu tiên dành nó cho tôi nhé… Ồ! Cánh đồng ấy bây giờ xanh và đẹp quá! Rất, rất, rất thanh bình, không hề giống với ngày xưa…

* * *

Nghe gần xong câu chuyện ông Trần Duy kể, vì muốn giúp ông kết thúc câu chuyện một cách tế nhị, tôi (Q.V) đã hỏi như thể cắt lời ông: “Rốt cuộc thì ông người Pháp ấy có mua được bức tranh vẽ cánh đồng ấy hay không ạ?”

Ông Trần Duy cười: “Dĩ nhiên là có, với giá tượng trưng thôi. Mình cũng nên chia sẻ với người ta, chứ làm cao sao được. Ông ấy còn mang theo về cả một hoài niệm chứ đâu chỉ là mua một bức tranh.”

Q.V

 

 

 

Tin cùng chuyên mục

Triển lãm gốm “Dáng xuân 2025 – Bắc Nam hội tụ”

Nơi tinh hoa gốm Việt hội tụ – Nơi đam mê thăng...

Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam tiếp nhận tác phẩm “Chân dung họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung” của gia đình nhà điêu khắc Trần Tuy trao tặng

Sáng ngày 13 tháng 2 năm 2025, tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, đã diễn ra buổi lễ tiếp nhận tác phẩm “Chân dung họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung” do gia đình nhà điêu khắc Trần Tuy trao tặng. Đây là...

Chiêm ngưỡng linh vật năm Tỵ trong mỹ thuật

Mỗi dịp đón Tết cổ truyền dân tộc, các triển lãm mỹ thuật với chủ đề con giáp của năm luôn thu hút sự quan tâm của đông đảo công chúng cũng như cộng đồng nghệ sĩ. Tại Hà Nội, các...

Khai mạc triển lãm mỹ thuật Mừng Đảng, Mừng Xuân Ất Tỵ – 2025

Sáng 23/1, tại nhà triển lãm mỹ thuật Hội Mỹ Thuật Việt Nam đã diễn ra sự kiện khai mạc triển lãm mỹ thuật mừng Đảng, mừng Xuân Ất Tỵ 2025. Đây là hoạt động thường niên do Hội Mỹ...

“Mưỡu” mạch ngầm văn hóa trong nghệ thuật Hội họa – Sắp đặt – Trình diễn

Chiều 19/1/2025 tại Trung tâm giao lưu văn hóa phố cổ Hà Nội (22 Hàng Buồm, Hoàn Kiếm, Hà Nội) đã diễn ra sự kiện triển lãm hội họa sắp đặt cùng nghệ thuật trình diễn “Mưỡu” của...

Có thể bạn quan tâm

Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm tổ chức triển lãm kỷ niệm 70 chiến thắng Điện Biên Phủ

Triển lãm kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954-7/5/2024) do Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm tổ chức tại Nhà triển lãm 29 Hàng Bài, Hoàn Kiếm,...

Triển lãm gốm “Nam Tước – Hồn của đất”

Triển lãm gốm “Nam Tước – Hồn của đất” sẽ được khai mạc ngày 25/10/2024 tại nhà triển lãm Mỹ thật – 16 Ngô Quyền, Hoàn Kiếm, Hà Nội. Triển lãm gốm “Nam Tước –...

Đột phá về hạ tầng, đón đầu cơ hội phát triển mới

Trên khắp mọi miền Tổ quốc, nhân dân ta đang náo nức bước vào Xuân Ất...

GIẢI THƯỞNG HỘI MỸ THUẬT VIỆT NAM NĂM 2021

– GIẢI NHẤT: Tác giả: NGUYỄN XUÂN LỤC (Hà Nội). Tác phẩm: Ma trận. Chất liệu: Sơn mài. Kích thước: 100 x 100 cm – GIẢI NHÌ: Tác giả: HỒ VĂN HƯNG (TP.HCM). Tác phẩm: Miền quê lao xao. Chất...

Triển lãm đầu tiên do Trung tâm UNESCO Bảo tồn Di sản Mỹ thuật Văn hóa Việt Nam bảo trợ

(SGGPO) Triển lãm tranh của tiến sĩ, họa sĩ Đỗ Chung với chủ đề Người đàn bà trên sông Ngân diễn ra từ nay đến ngày 10-10, tại Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM. Đây là triển lãm đầu tiên do Trung tâm...

Thông báo về triển lãm mỹ thuật khu vực V Nam miền Trung và Tây Nguyên lần thứ 26 năm 2021

 ...