Chiêm ngưỡng ‘Hình tượng rồng trên bia Tiến sĩ’ tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám

(Chinhphu.vn) – Chào mừng ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954-10/10/2024), ngày 31/7, tại Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu – Quốc Tử Giám, Trung tâm Hoạt động Văn hoá Khoa học Văn Miếu-Quốc Tử Giám khai mạc trưng bày chuyên đề “Hình tượng rồng trên bia Tiến sĩ”.

Phát biểu khai mạc, Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hoá Khoa học Văn Miếu-Quốc Tử Giám Lê Xuân Kiêu cho biết, cách đây đúng 540 năm, những tấm bia Đề danh Tiến sĩ đầu tiên đã được vua Lê Thánh Tông cho khởi dựng vào năm 1484 nhằm tôn vinh các nhà khoa bảng đỗ đạt.

Trải qua hơn nửa thiên niên kỷ tồn tại với rất nhiều thăng trầm của lịch sử, số lượng bia Đề danh Tiến sĩ tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám hiện còn 82 bia, ghi danh 1.304 vị Tiến sĩ.

Đây không chỉ là kho sử liệu quý giá về lịch sử, văn hoá, xã hội và giáo dục khoa cử Việt Nam thời quân chủ mà còn là những tác phẩm nghệ thuật tạo hình độc đáo, nơi các nghệ nhân chế tác đá gửi gắm nhiều thông điệp ý nghĩa.

Chiêm ngưỡng ‘Hình tượng rồng trên bia Tiến sĩ’ tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám- Ảnh 1.

Khách tham quan tại Trưng bày. Ảnh: VGP/Minh Anh

Trong số các hoa văn và hoạ tiết đã được sử dụng để trang trí trên trán bia và diềm bia Tiến sĩ, hình tượng rồng luôn được dành một vị trí hết sức trang trọng. Vốn là linh vật đứng đầu trong danh sách tứ linh (long, ly, quy, phượng), từ trước đến nay, rồng luôn được coi là đại diện thiêng liêng, cao quý và chỉ dành cho các bậc quân vương.

Vì vậy mà hình tượng rồng chủ yếu xuất hiện ở phần trán bia – bộ phận trang nghiêm nhất trên thân bia – và thường được thể hiện theo bố cục một đôi rồng chầu vào mặt trời có mây lửa bao quanh. Bản thân hình ảnh mặt trời mây lửa có lẽ cũng được coi như một hình tượng tiêu biểu của nguồn sáng tri thức bất tận và nhiệt huyết của mỗi nho sinh trên con đường phấn đấu thành tài.

Chiêm ngưỡng ‘Hình tượng rồng trên bia Tiến sĩ’ tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám- Ảnh 2.

Bia Tiến sĩ tại Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu – Quốc Tử Giám. Ảnh: VGP/Minh Anh

Trưng bày chuyên đề “Hình tượng rồng trên bia Tiến sĩ” nhằm mang đến cho khách tham quan những khám phá mới lạ về các hoạ tiết rồng trên 82 bia Tiến sĩ Thăng Long hiện đang được lưu giữ và bảo tồn tại Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu – Quốc Tử Giám.

Các tác phẩm được giới thiệu tại Trưng bày đều được thể hiện trên nguyên tắc tôn trọng những đường nét nguyên bản trên bia Tiến sĩ, từ đó giúp cho người xem hình dung rõ hơn sự tài hoa và điêu luyện của những người thợ đá hay nói đúng hơn là những nghệ nhân chế tác đá đã dành trọn tâm huyết tạo nên những tác phẩm điêu khắc thực sự ấn tượng.

Dù nhiều thế kỷ đã trôi qua, mỗi tấm bia đều phải hứng chịu rất nhiều tác động bất lợi của thời tiết như nắng, mưa, sương, gió khiến cho mặt bia bị bào mòn khá nhiều, các hoạ tiết đều ít nhiều bị che phủ sau lớp bụi của thời gian, song nhờ có kỹ thuật rập thác bản, các nhà nghiên cứu tìm lại được không chỉ những bài văn bia chứa đựng nhiều thông tin hữu ích mà còn phát hiện hàng loạt hoa văn, hoạ tiết hết sức tinh xảo.

Các hoa văn, hoạ tiết rồng xuất hiện rõ nét trên trán bia Tiến sĩ được tạo tác trong đợt dựng bia năm 1653, trong số đó có rất nhiều bia được truy dựng bởi liên quan đến các khoa thi trước đó hàng chục năm. Kể từ thời điểm này, hình ảnh rồng chầu mặt trời mây lửa thường xuyên hiện diện trên các trán bia. Tuy nhiên, nếu như đợt dựng bia năm 1653 thể hiện hình rồng theo hướng tả thực thì kể từ đợt dựng bia năm 1717 trở đi, hầu hết các hình tượng rồng đều được các nghệ nhân tạo tác theo những cách thể hiện hết sức đa dạng, thoát ly hoàn toàn khỏi những khuôn mẫu thông thường, thậm chí có cả những phiên bản rồng hoá mây, rồng hoá lửa hay rồng hoá cây lá.

Những tạo hình biến hoá đó sẽ được tái hiện trong nội dung trưng bày Hình tượng rồng trên bia Tiến sĩ” để mang đến cho khách tham quan những khám phá bất ngờ về các giá trị thẩm mỹ đáng kinh ngạc của những pho sử đá về truyền thống khoa bảng thời quân chủ tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám.

Trưng bày chuyên đề “Hình tượng rồng trên bia Tiến sĩ” diễn ra từ ngày 31/07 đến hết ngày 26/8/2024, địa điểm tại Nhà Thái học, Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu – Quốc Tử Giám.

Minh Anh

Nguồn: Báo điện tử Chính phủ 

Tin cùng chuyên mục

Văn Miếu rộn ràng trong Hội chữ Xuân

Văn Miếu rộn ràng trong Hội chữ Xuân Không gian của Văn Miếu-Quốc Tử Giám (quận Đống Đa, Hà Nội) rực rỡ sắc xuân với những mực tàu, giấy đỏ khi Hội chữ Xuân được tổ...

Khai mạc triển lãm ảnh 95 năm tự hào Đảng ta

Ngày 24/1, Ban Tổ chức Kỷ niệm các ngày lễ lớn Thành phố Hồ Chí Minh khai mạc triển lãm ảnh “95 năm – Tự hào Đảng ta” tại Công viên Lam Sơn (quận 1). Đây là hoạt động chào mừng kỷ...

Hoạ sĩ Julia Oh và triển lãm “Bữa Tiệc Ánh sáng”

Giới Thiệu Tác Giải Julia Oh và triển lãm “Bữa Tiệc Ánh sáng”: Julia Oh là một họa sĩ Hàn Quốc nổi bật với những tác phẩm sơn dầu độc đáo, tập trung vào các chủ đề ánh sáng, thiên nhiên...

Nhà đấu giá Le Auction House trưng bày triển lãm “Nghệ thuật Việt Nam thế kỷ 20”

Triển lãm “Nghệ thuật Việt Nam Thế kỷ 20” bao gồm 179 tác phẩm từ Đông Dương tới Đương đại là sự kiện mở màn năm 2025 của Le Auction House nhằm góp phần cùng cộng đồng hướng đến sự...

Vẻ đẹp người lính qua triển lãm “Chung bước quân hành 2024”

Triển lãm “Chung bước quân hành 2024” vừa khai mạc tại Nhà triển lãm Mỹ thuật 16 Ngô Quyền (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội). Sự kiện do Hội Mỹ thuật Việt Nam tổ chức, nhân kỷ niệm 80 năm Ngày...

Có thể bạn quan tâm

Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm tổ chức triển lãm kỷ niệm 70 chiến thắng Điện Biên Phủ

Triển lãm kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954-7/5/2024) do Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm tổ chức tại Nhà triển lãm 29 Hàng Bài, Hoàn Kiếm,...

TÌM LẠI KÝ ỨC

  Nhận được thư mời dự khai mạc triển lãm trưng bày chuyên đề “Lê Thị Lựu – Ấn tượng hoàng hôn” tại Bảo tàng Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh ngày 23/11/2018, vì xa nên tôi không...

300 tác giả tham gia cuộc thi sáng tác tranh cổ động về Ngày Giải phóng Thủ đô

700 tác phẩm của 300 tác giả đến từ 50 tỉnh, thành phố, ngành đã được gửi đến tham dự Cuộc thi sáng tác tranh cổ động và logo tuyên truyền kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ...

Nhà điêu khắc Nguyễn Xuân Tiên không ngừng cống hiến cho quê hương, đất nước

(HTV) – Suốt sự nghiệp nghệ thuật của mình, ông đã tạo ra hơn 100 tác phẩm điêu khắc, trong đó có hơn 30 tác phẩm tượng đài phục vụ nhiệm vụ chính trị và văn hóa xã hội trên khắp đất...

MỘT SỐ GƯƠNG MẶT ĐIỂN HÌNH VIET ART NOW 2019

  Tháng 12 năm 2019 tại Nhà Đấu giá Chọn, 63 Hàm Long, Hà Nội đã khai mạc tuần lễ trưng bày và đấu giá các tác phẩm, đồng thời ra mắt sách chủ biên bởi hoạ sỹ Phạm Hà Hải do Nhà Xuất...

Triển lãm tranh màu nước “Hà Nội trong tôi”

Kỷ niệm 70 Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 – 10/10/2024), Ban quản lý hồ Hoàn Kiếm và Phố cổ Hà Nội phối hợp với nhóm họa sĩ Màu nước Hà Nội ra mắt triển lãm tranh với chủ đề “Hà Nội...