TAM BẠC

 

Đô thị nào mà chả ở cạnh sông.

Đô thị nào mà chả có phố ven sông

Hà Nội với những phố ngoài đê như An Dương, Cầu Đất, Hàm Tử Quan, Vạn Kiếp. Huế có phố Lê Lợi, Hội An có phố Bạch Đằng, Sài Gòn có phố – kênh rạch, Vĩnh Long có phố Trần Phú nhưng tại sao chỉ có mỗi phố men sông Tam Bạc ở Hải Phòng là được nhiều họa sỹ quan tâm, các thế thệ từ Bùi Xuân Phái, Trần Đông Lương, Trần Duy, Mai Long, Lưu Công Nhân, Xuân Tiến và nhiều nhất là các họa sỹ ở Hải Phòng: Nguyễn Hà, Thọ Vân, Quốc Thái, Nguyễn Trịnh Thái, Sơn Trúc, Đinh Quân, Quang Huân, Sơn Lâm, Đặng Tiến, Trần Vinh, Việt Anh… đều đã hơn một lần vẽ về Tam Bạc. Có lẽ bởi Phố Tam Bạc có gì đó rất điển hình Hải Phòng, đoạn phố ven sông ấy như một hình ảnh thu nhỏ của Hải Phòng, hình ảnh đại diện, một “chân dung chứng minh thư” Hải Phòng. Tam Bạc  vừa cần lao, lam lũ, vừa ngạo nghễ ngang tàng, chịu chơi, bay bổng, nồng nhiệt, vừa có độ ham sống kiểu “ở đây một con cá ném lên trời cũng sống” (thơ Văn Cao). Tam Bạc vừa có phố, vừa có chợ, vừa có vị ngọt của sông, vừa có vị mặn của biển, vừa có mùi nắng g   ió pha lẫn mùi mồ hôi, vừa ồn ào xô bồ mà vừa có cả độ thâm trầm. Tam Bạc có nhiều gợi ý về mặt tạo hình, nhà cửa lô xô, cao thấp, vừa là mặt tiền mà cũng là mặt hậu, trên bến dưới thuyền xuôi ngược mưu sinh. “Cha mẹ nghèo căn nhà đã cũ/ Gác xép hẹp bụi phủ dày quá khứ/ Bể nước sâu lắng đọng nắng mưa qua” (thơ Nguyễn Thụy Kha).

Tam Bạc có vẻ đẹp của kỷ niệm, của hồi ức với người này nhưng cũng là vẻ đẹp lạ lẫm, bất ngờ với những người mới gặp. Lạ mà quen. Vừa có cái nghèo, cái cũ mà vẫn có cái hiện đại, cái mới.

Trong nghệ thuật, đề tài chỉ là đề tài, là cái cớ, là gợi mở cho một niềm cảm hứng ban đầu nhưng đề tài Tam Bạc hấp dẫn có lẽ bởi sự phong phú đa dạng, Tam Bạc hấp dẫn còn bởi trong lòng nó có đủ cả vuông tròn, vơi đầy, cao thấp, có cả cũ mới, thăng trầm, được mất, vui buồn.

Tam Bạc như một người quá nhiều trải nghiệm sống cũng như Hài Phòng. Hà Nội tặng cho các họa sỹ một đề tài lớn là “phố cổ Hà Nội” như Hải Phòng đã ban tặng cho nhiều thế hệ họa sỹ một đề tài lớn là “Tam Bạc”, nhiều họa sỹ không chỉ là họa sỹ Hải Phòng đã thành danh nhờ Tam Bạc. Hải Phòng không chỉ có Tam Bạc nhưng rõ ràng rằng Tam Bạc rất Hải Phòng, Hải Phòng là Tam Bạc. Tôi muốn “nhại” một câu thơ bất hủ của thi sĩ Hải Phòng – Đào Trọng Khánh: Tam Bạc như con tàu chở đầy thuốc nổ / cuốn đi số phận mỗi con người.

Tam Bạc dài rộng vạm vỡ đủ cho mọi cá tính sáng tạo kể câu chuyện về nó.

 

LƯU CÔNG NHÂN – Tam Bạc

 

MAI LONG – Sông Tam Bạc. 1961. Sơn dầu

 

 

LÊ THIẾT CƯƠNG – Phố Tam Bạc. 2015. Sơn dầu

 

ĐẶNG TIẾN – Tam Bạc. 2008. Sơn mài

 

Lê Thiết Cương 

Tin cùng chuyên mục

Họa sĩ trẻ ba miền hội ngộ trong triển lãm “Thực 2 – Thanh xuân”

Đây là một sự kiện nghệ thuật đặc biệt, quy tụ 10 họa sĩ ba miền đất nước, mang đến cho công chúng một không gian nghệ thuật đầy ấn tượng và giàu cảm xúc, đặc biệt là giới trẻ yêu...

Triển lãm gốm “Dáng xuân 2025 – Bắc Nam hội tụ”

Nơi tinh hoa gốm Việt hội tụ – Nơi đam mê thăng...

Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam tiếp nhận tác phẩm “Chân dung họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung” của gia đình nhà điêu khắc Trần Tuy trao tặng

Sáng ngày 13 tháng 2 năm 2025, tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, đã diễn ra buổi lễ tiếp nhận tác phẩm “Chân dung họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung” do gia đình nhà điêu khắc Trần Tuy trao tặng. Đây là...

Dẫn lối nghệ thuật qua tọa độ xanh

Trên con đường tìm tọa độ xanh cho nghệ thuật, hay một không gian nơi chốn phù hợp cho nghệ thuật, có những hành trình đặc biệt. Hành trình của nghệ nhân Nguyễn Văn Khang là sự chuyển đổi từ...

Chiêm ngưỡng linh vật năm Tỵ trong mỹ thuật

Mỗi dịp đón Tết cổ truyền dân tộc, các triển lãm mỹ thuật với chủ đề con giáp của năm luôn thu hút sự quan tâm của đông đảo công chúng cũng như cộng đồng nghệ sĩ. Tại Hà Nội, các...

Có thể bạn quan tâm

Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm tổ chức triển lãm kỷ niệm 70 chiến thắng Điện Biên Phủ

Triển lãm kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954-7/5/2024) do Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm tổ chức tại Nhà triển lãm 29 Hàng Bài, Hoàn Kiếm,...

NHỮNG BỨC TRANH CỦA SỸ NGỌC TRONG BẢO TÀNG MỸ THUẬT VIỆT NAM

  Họa sĩ Nguyễn Sỹ Ngọc miệt mài công tác, sáng tác, giảng dạy và nghiên cứu Mỹ thuật. Dù gặp những khó khăn, cản trở, ông đều vững tâm vượt qua, đứng vững  trên con đường sáng tạo,...

 Triển lãm Mỹ thuật Khu vực III (Tây Bắc – Việt Bắc) lần thứ 25 năm 2020

Triển lãm tổ chức tại thành phố Điện Biên, tỉnh Điện Biên không khai mạc do dịch Covid-19. Triển lãm trưng bày 223 tác phẩm của 206 tác giả. Trong đó 108 tác phẩm của 91 tác giả là hội viên Trung...

MỐI QUAN HỆ GIỮA VICTOR TARDIEU VÀ NGUYỄN NAM SƠN QUA MỘT SỐ TƯ LIỆU TIẾNG PHÁP

Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương đã tham gia hai cuộc Đấu xảo lớn tại Paris vào các năm 1931 và 1937. Nhân các dịp này, Toàn quyền Đông Dương và Tổng nha Học chính đã cho xuất bản hai cuốn...

BOB THOMPSON – KẺ NỔI LOẠN GIỐNG GOYA

  Khám phá các tác phẩm của họa sĩ Bob Thompson Bob Thompson (1937- 1966) là một họa sĩ Mỹ gốc Phi nổi tiếng với những bức tranh tranh táo bạo, đầy màu sắc, mà bố cục tranh lại chịu ảnh...

Thông báo số 9 Ban Chấp hành Trung ương Hội Mỹ thuật Việt Nam khóa VIII (nhiệm kỳ 2014 – 2019)

  Ban Chấp hành TW Hội Mỹ thuật Việt Nam khóa VIII (Nhiệm kỳ 2014 – 2019) đã họp phiên thường kỳ lần thứ 9 từ ngày 12 tháng 09 đến ngày 13 tháng 09 năm 2018, tại Hội trường Ủy ban toàn...