Đại tướng Hoàng Văn Thái là một trong những học trò ưu tú của Chủ tịch Hồ Chí Minh, một đảng viên cộng sản kiên cường, nhất mực trung thành, tận tụy với Đàng, với nước, tận hiếu với nhân dân; một nhà quân sự tài năng, đức độ của cách mạng Việt Nam. Trải qua thực tiễn hai cuộc kháng chiến, với kiến thức và tài năng quân sự xuất sắc, đồng chí trở thành một vị tướng mẫu mực về công tác tham mưu và chỉ huy chiến đấu. Không chỉ là một nhà tổ chức thực tiễn quân sự xuất sắc, Đại tướng Hoàng Văn Thái còn góp phần làm sáng tỏ nhiều vấn đề về lý luận trong quá trình cụ thể hóa đường lối chính trị, quân sự của Đảng vào đấu tranh vũ trang, tiến hành chiến tranh nhân dân, xây dựng lực lượng vũ trang và củng cố nền quốc phòng toàn dân.

Đồng chí Hoàng Văn Thái (tức Hoàng Văn Xiêm), sinh ngày 01/5/1915 trong một gia đình nông dân yêu nước, tại xã Tây An, huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình. Đồng chí đã sớm giác ngộ cách mạng, được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương và tích cực xây dựng tổ chức đảng ở các tỉnh Thái Bình, Hà Bắc.
Ngày 22/12/1944, đồng chí Hoàng Văn Thái trở thành một trong số 34 đội viên đầu tiên của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, được phân công là người cầm lá cờ trong buổi lễ thành lập Đội. Cách mạng tháng Tám 1945 thành công, Chủ tịch Hồ Chí Minh giao nhiệm vụ cho đồng chí Hoàng Văn Thái thành lập, xây dựng Bộ Tổng Tham mưu và giữ chức Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam.
Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, ngoài trọng trách Tổng tham mưu trưởng, đồng chí còn trực tiếp làm Tham mưu trưởng và Đảng ủy viên các chiến dịch lớn như: Biên Giới, Trung Du, Đường 18, Hà – Nam – Ninh, Hòa Bình, Tây Bắc, Thượng Lào. Trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, bên cạnh Đại tướng Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp, đồng chí trực tiếp chỉ huy công tác tham mưu, tác chiến tại Mặt trận, góp phần quan trọng vào thắng lợi của chiến cuộc Đông Xuân 1953-1954.
Khi đế quốc Mỹ đưa ồ ạt quân viễn chinh Mỹ và quân các nước đồng minh vào miền Nam, tháng 3/1966, đồng chí Hoàng Văn Thái nhận nhiệm vụ vào truyền đạt Nghị quyết 12 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá III cho các đồng chí lãnh đạo, chỉ huy ở miền Nam. Sau đó, đồng chí được chỉ định làm Quyền Bí thư Khu ủy Khu 5, Tư lệnh kiêm Chính ủy Quân khu 5. Tháng 10/1967, để chuẩn bị cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân, đồng chí được cử vào Nam Bộ giữ chức Phó Bí thư Trung ương Cục miền Nam, Phó Bí thư Quân ủy Miền, Tư lệnh Bộ Chỉ huy Miền. Đồng chí đã cùng các đồng chí trong Trung ương Cục miền Nam, Quân ủy Miền và Bộ chỉ huy Miền lãnh đạo, chỉ đạo các đợt tiến công và nổi dậy Mậu Thân, các chiến dịch đánh bại cuộc hành quân Chen La I (tháng 6/1970), Toàn thắng (tháng 2/1971), Chen La II (tháng 8/1971), Chiến dịch tiến công tổng hợp Quân khu 8 (1972)… giành thắng lợi lớn.
Sau Hiệp định Pari được ký kết (tháng 1/1973), từ chiến trường miền Nam, đồng chí lại trở về Bộ Tổng tham mưu đảm nhiệm cương vị Phó Tổng Tham mưu trưởng thứ nhất, phụ trách tác chiến và chi viện chiến trường. Dưới sự lãnh đạo của Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương, đồng chí cùng các cán bộ phụ trách Bộ Tổng tham mưu chỉ đạo cơ quan chuẩn bị các kế hoạch tác chiến chiến lược, góp phần thực hiện các ý định và chủ trương của Bộ Chính trị, tạo thế và tạo lực cho toàn quân, toàn dân ta nắm lấy thời cơ giành thắng lợi trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc.
__________________________________________________
Sau khi đất nước được hoàn toàn giải phóng, đồng chí giữ chức Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Ủy viên Thường vụ Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương); được bầu làm Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam các khóa III, IV, V, đại biểu Quốc hội khóa VII.
Với những cống hiến xuất sắc và phẩm chất trong sáng, đồng chí Hoàng Văn Thái đã được Đảng, Quốc hội, Nhà nước tặng thưởng: Huân chương Sao Vàng, Huân chương Hồ Chí Minh, hai Huân chương Quân công (hạng Nhất, hạng Nhì), Huân chương Chiến thắng hạng Nhất, Huân chương Kháng chiến hạng Nhất; ba Huân chương Chiến sĩ vẻ vang (hạng Nhất, hạng Nhì, hạng Ba), Huy chương Quân kỳ quyết thắng, Huy hiệu 40 năm tuổi Đảng và nhiều phần thưởng cao quý khác.
