SƠ LƯỢC MỸ THUẬT ĐƯƠNG ĐẠI TRUNG QUỐC

 

Năm 1978, Đặng Tiểu Bình lên nắm quyền và thực hiện những cải cách kinh tế quan trọng. Đảng Cộng sản Trung Quốc sau đó nới lỏng kiểm soát của chính phủ đối với đời sống cá nhân của công dân; các công xã nhân dân từ thời Mao Trạch Đông bị bãi bỏ nhằm tạo điều kiện cho thuê đất tư nhân. Sự kiện này đánh dấu Trung Quốc chuyển đổi từ kinh tế kế hoạch sang kinh tế hỗn hợp, với sự gia tăng của môi trường kinh tế thị trường mở. Từ đây, mỹ thuật Trung Quốc bước vào giai đoạn phát triển mới. Đề tài được mở rộng, nhấn mạnh đến cuộc sống hàng ngày của nhân dân hơn là sự kiện lịch sử hay chiến tranh. Những tác phẩm nổi bật trong những năm này có thể kể đến như: “Người cha” của Luo Zhongli, “Những vòng tròn Tây Tạng” của Zhen Danching, “Những ngày gian khó” của Lin Gan và Pantao, “Bài ca thảo nguyên” của Zhan Zanjin, “Cô dâu Tây Tạng” của Jin Shan… Các nghệ sĩ hướng đến cảm xúc cá nhân, tâm trạng tự sự và cách nhìn thế giới bằng con mắt chủ quan của mình.
Đáng chú ý là sự ra đời và hoạt động của nhóm “Những ngôi sao”, khoảng 1979-1983. Các nghệ sĩ thành viên của nhóm bao gồm Zhang Hongtu, Zhang Wei, Yan Li, Yang Yiping, Qu Leilei, Mao Lizi, Bo Yun, Zhong Ahcheng, Shao Fei. Họ được coi là những người tiên phong cho nghệ thuật đương đại của Trung Quốc. Chủ yếu là tự học, các “ngôi sao” này đã lên tiếng bảo vệ chủ nghĩa cá nhân và tự do ngôn luận cả trong công việc sáng tác và các hoạt động công cộng. Lấy kinh nghiệm cá nhân và các vấn đề xã hội làm đối tượng, họ đã chuyển hướng khỏi Hiện thực xã hội chủ nghĩa. Sau khi triển lãm ở Công viên Bắc Hải (Bắc Kinh, 1979) bị chính quyền đóng cửa, các thành viên đã biểu tình và đấu tranh. Họ đã thành công trong việc mở lại các cuộc triển lãm khác, nhưng cuối cùng nhóm cũng tan rã vào năm 1983 bởi các thành viên phải sống lưu vong dưới áp lực chính trị.

Luo Zhongli – Người cha. 1980. Sơn dầu. 215x150cm. Bảo tàng Nghệ thuật Quốc gia Bắc Kinh

 

AI WEIWEI (nGẢI VỊ VỊ) – Hộp ánh sáng. 2008

Năm 1985 là cột mốc đáng nhớ đối với nghệ thuật đương đại Trung Quốc với sự ra đời của cái gọi là “Cái nhìn mới 1985”, có vẻ như được nhà nước “gật đầu”. Nó góp phần giải phóng ý thức hệ và phản ánh tiến trình chính trị cải cách và cởi mở. Những quan điểm mới từ phương Tây đã ảnh hưởng đến nghệ thuật đương đại nước này một cách rõ nét và chính thống hơn. Hầu như tất cả các xu hướng nghệ thuật hiện đại đều được du nhập và thử nghiệm. Thú vị thay, trong sự giao lưu với thế giới, có nhiều nghệ sĩ quay lại khám phá nghệ thuật truyền thống của mình, ví dụ tranh thủy mặc của Huang Quiyuan, Wang Yung…vừa có nét truyền thống nhưng cũng có vẻ phù hợp với hội họa Biểu hiện.

QU LEILEI – Người lính. 2013. Mực trên giấy. 170x90cm

 

YUE MINJUN – Bên hồ. 1994. Sơn dầu

Đầu những năm 1990, đã có sự tiếp xúc chưa từng có của các nghệ sĩ thị giác trẻ ở Trung Quốc với các cơ quan giám tuyển có trụ sở ở nước ngoài. Những người phụ trách địa phương trong nước như Gao Minglu và các nhà phê bình như Li Xianting đã củng cố việc quảng bá các nhân vật mới nổi đồng thời truyền bá ý tưởng nghệ thuật như một lực lượng xã hội mạnh mẽ trong văn hóa Trung Quốc. Về sáng tác, đáng chú ý trong giai đoạn này xuất hiện xu hướng Hiện thực hoài nghi (cynical realism), được tạo ra bởi các nghệ sĩ như Fang Lijun, Liu Wei, Yue Minjun.
Sang thế kỷ 21, nghệ thuật đương đại Trung Quốc đã có đầy đủ hội họa, phim, video, nhiếp ảnh và trình diễn…Tuy nhiên, các triển lãm nghệ thuật được coi là gây tranh cãi đôi khi bị chính quyền đóng cửa, và các nghệ sĩ phải đối mặt với mối đe dọa bị bắt giữ. Gần đây, chính phủ Trung Quốc đã có sự khoan dung hơn, mặc dù nhiều nghệ sĩ nổi tiếng quốc tế vẫn bị hạn chế tiếp xúc với truyền thông tại nhà hoặc có các cuộc triển lãm được yêu cầu đóng cửa. Các nghệ sĩ thị giác đương đại hàng đầu bao gồm Ai Weiwei, Cai Guoqiang, Cai Jin, Chan Shengyao, Concept 21, Ding Yi, Fang Lijun, Fu Wenjun, He Xiangyu, Huang Yan, Huang Yong Ping, Han Yajuan, Kong Bai Ji, Li Hongbo…

Huệ Viên 

 

 

Tin cùng chuyên mục

Tư duy mới cho nghệ thuật

Kỷ niệm 100 năm ngày sinh Joseph Beuys (1921-2021), hãy xem nghệ sĩ tạo hình lớn này của nước Đức để lại cho giới nghệ thuật thế giới nói riêng, và kho tàng văn hóa hậu thế nói chung, những gì....

Những cuộc đấu giá sẽ định hình xu hướng nghệ thuật cũng như tên tuổi của các nghệ sĩ lớn

Các cuộc đấu giá đoán trước sự nổi lên của các ngôi sao, xác định các xu hướng trong bối cảnh đương đại thông qua lợi nhuận. Trong khi nhiều người xem đổ dồn sự chú ý của họ về cuộc...

Hiểu và suy cảm về nghệ thuật trừu tượng

  Chúng ta khảo sát qua về định nghĩa khái niệm trừu tượng. Theo “Từ điển tiếng Việt”: Nghĩa một trừu tượng (thuộc tính, quan hệ ) được tách ra trong tư duy con người khỏi các thuộc...

Chúc mừng sinh nhật Gerhard Richter. Nâng cốc nào!

  Gerhard Richter sẽ 90 tuổi. Các bảo tàng ở Dresden, Düsseldorf và Berlin kỷ niệm sinh nhật họa sĩ vĩ đại này với những cuộc triển lãm. Chúng tôi chúc mừng sinh nhật với một bài vinh danh nhà...

Hai ngày với Venice Biennale 2022

  Quá nhiều để xem, quá ít thời gian để xem hết. May mắn là chúng tôi đã tổng hợp một hướng dẫn – với 48 giờ, chúng ta có thể tham quan triển lãm chính và cả những triển lãm song song....

Có thể bạn quan tâm

Bìa Tạp chí Mỹ thuật số 319&320 tháng 7-8/2019

...

CHUYỆN SƠN MÀI TRONG XƯỞNG HỌA CỦA NGUYỄN GIA TRÍ

  Danh họa Nguyễn Gia Trí (1908-1993) là một trong những họa sĩ đi đầu tìm tòi sáng tác, đưa chất liệu sơn ta truyền thống, vốn quen dùng trang trí, nâng thành chất liệu hội họa sơn mài. Ông là...

BÀN VỀ HỆ SINH THÁI DUYÊN HẢI TRÊN TRỐNG ĐỒNG ĐÔNG SƠN (PHẦN CUỐI)

Bài thứ ba (phần cuối) Những đứa con của rái cá Theo truyền thuyết dân gian, Đinh Tiên Hoàng là sản phẩm của cuộc sinh nở thần kỳ giữa bà Đàm thị và một con rái cá. Công dư tiệp ký là cuốn...

MỘT THỜI TRANH TẾT

  Có lẽ tranh dân gian Đông Hồ và Hàng Trống là hai loại tranh tết đầu tiên tôi được biết đến của dân ta. Ban đầu cũng nghe qua một số người nghiên cứu nghệ thuật nói thế. Rằng thời...

CÂU CHUYỆN CHÉP TRANH NHÁI PHONG CÁCH

  Thực trạng Nhiều năm gần đây chuyện chép tranh, nhái phong cách xảy ra hơi nhiều vì thị trường tranh nhái cũng có cửa đi. Tranh nhái thường bán rẻ vì người vẽ chỉ nhằm kiếm tiền cho nhanh....