NỀN MỸ THUẬT CHÍNH TRỊ

 

Người ta thường thấy những hình tượng dành cho mục đích chính trị được sử dụng trên khắp thế giới. Điển hình những bức tranh khảm thời kỳ Byzantine thuộc thế kỷ thứ 6 mô tả các triều đình của Justinian và Theodora ở cung thánh của nhà thờ tại San Vitale; ở đây, những mục đích chính trị và tôn giáo được hợp nhất ở mỹ thuật. San Vitale thuộc thành phố cảng Ravena, nằm ở bờ biển phía đông nước Ý, vào thế kỷ thứ 6 là một phần đất quan trọng mang tính chiến lược của đế chế Byzantine. Hoàng đế và hoàng hậu cai trị ở Constantinople (Istanbul ngày nay), Thổ Nhĩ Kỳ và cả hai cùng chưa từng đến Ravenna. Nhưng hoàng đế Justinian ra lệnh xây dựng các nhà thờ khắp đế quốc như là dấu hiệu về lòng mộ đạo và là sự khẳng định về quyền lực hợp pháp của ông.

Tranh khảm của Justinian cho thấy những tu sĩ và chiến binh ở hai bên ông ta. Mặc một chiếc áo choàng dát vàng và cầm một thánh giá khảm kim cương là Maximian, một vị tổng giám mục của Ravenna. Justinian mặc một chiếc áo choàng màu tím và đội vương miện biểu thị vương quyền cai trị của ông; quanh đầu ông là một hào quang biểu hiện cho thần linh. Ở phía bên phải của nhà vua có hai quan cận thần và một vệ binh. Người sau cầm một chiếc khiên có khắc chữ Chi – Rho, hai chữ đầu tiên mang tên bằng tiếng Hy Lạp của Chúa Jesus. Đây là những chữ Constantine đặt trên chiếc khiên của mình sau khi công nhận sức mạnh của Thánh giá.

Triều đình Justinian, khoảng 547. Tranh khảm, 2,64×3,65m. San Vitale, Ravenna, Ý
Triều đình Theodora, khoảng 547. Tranh khảm, 2,64×3,65m. San Vitale, Ravenna, Ý

Tranh khảm về Theodora cho thấy bà ta đứng ở trong một phòng vòng cung của giáo đường giữa các tu sĩ và những thị nữ. Bà đang dâng hiến một lễ văn trên phần dưới của chiếc áo choàng màu tím của bà có thêu hình ba vị vua. Giống như vua Justinian, bà cũng đội vương miện, và vòng hào quang là dấu hiệu thánh thần của bà (mặc dù bà đã từng là một gái điếm hạng sang trước khi trở thành hoàng hậu). Chậu nước thánh ở phía xa bên trái của bức tranh khảm nhắc nhở người xem nhớ lại nghi lễ khi trở thành một người Thiên Chúa giáo.

Thông điệp từ những bức tranh khảm này muốn khẳng định Justinian là người thừa kế hợp pháp của Constantine và Theodora là nhiếp chính của ông. Lòng mộ đạo của Justinian, giống như của Theodora được chứng tỏ bởi sự gần gũi với những viên chức của Giáo hội và bởi những biểu hiện thần thánh. Từ quan điểm chính trị những bức tranh khảm được thay thế cho những người trị vì và đưa ra hình ảnh của một đế quốc hùng mạnh thịnh vượng được hỗ trợ bởi Giáo hội và quân đội.

Jacques-Louis David – Napoleon ở đèo Thánh Bernard, 1800. Tranh sơn dầu 2,44×2,31m. Bảo tàng quốc gia du Château de Versailles

Một kiểu hình ảnh khác vẫn tồn tại trong Mỹ thuật phương Tây là tranh chân dung cưỡi ngựa – một vị vua trên lưng ngựa. Một trong những khuôn mẫu ấn tượng huyền thoại nhất là bức tranh Napoléon ở đèo Thánh Bernard, năm 1800 của Jacques-Louis David (1748 – 1825), mô tả Napoléon trong một phong cách lý tưởng hóa. Ông ta được cho cưỡi trên một con ngựa đầy ấn tượng (trong thực tế, ông ta cưỡi một con lừa), tương phản với bộ quân phục cắt may công phu và phong thái chỉ huy, đội quân của ông hầu như chỉ thấy ẩn hiện xa xa. Hàng chữ khắc nổi bật trên những tảng đá ở tiền cảnh bên dưới Napoléon là “BONAPARTE” (tên riêng của ông). Ít khác biệt, như thể bị che phủ bởi tiếng tăm và phong thái của Napoléon là những cái tên của những nhà quân sự sáng chói trước ông – Carolus Magnuc (Charlemagne) là Vị Hoàng Đế La Mã Thiêng Liêng đầu tiên, lên ngôi thăm 800 và Hanibal, viên đại tướng người Carthaginian thuộc thế kỷ thứ ba trước CN được người ta kể lại đã dẫn một đoàn voi vượt dãy núi Alps trong cuộc chiến tranh Punic giữa Rome và Carthage.

Laurie Schneider Adams

     Trần Văn Huân (dịch) 

 

 

Tin cùng chuyên mục

Tư duy mới cho nghệ thuật

Kỷ niệm 100 năm ngày sinh Joseph Beuys (1921-2021), hãy xem nghệ sĩ tạo hình lớn này của nước Đức để lại cho giới nghệ thuật thế giới nói riêng, và kho tàng văn hóa hậu thế nói chung, những gì....

Những cuộc đấu giá sẽ định hình xu hướng nghệ thuật cũng như tên tuổi của các nghệ sĩ lớn

Các cuộc đấu giá đoán trước sự nổi lên của các ngôi sao, xác định các xu hướng trong bối cảnh đương đại thông qua lợi nhuận. Trong khi nhiều người xem đổ dồn sự chú ý của họ về cuộc...

Hiểu và suy cảm về nghệ thuật trừu tượng

  Chúng ta khảo sát qua về định nghĩa khái niệm trừu tượng. Theo “Từ điển tiếng Việt”: Nghĩa một trừu tượng (thuộc tính, quan hệ ) được tách ra trong tư duy con người khỏi các thuộc...

Chúc mừng sinh nhật Gerhard Richter. Nâng cốc nào!

  Gerhard Richter sẽ 90 tuổi. Các bảo tàng ở Dresden, Düsseldorf và Berlin kỷ niệm sinh nhật họa sĩ vĩ đại này với những cuộc triển lãm. Chúng tôi chúc mừng sinh nhật với một bài vinh danh nhà...

Hai ngày với Venice Biennale 2022

  Quá nhiều để xem, quá ít thời gian để xem hết. May mắn là chúng tôi đã tổng hợp một hướng dẫn – với 48 giờ, chúng ta có thể tham quan triển lãm chính và cả những triển lãm song song....

Có thể bạn quan tâm

Thông báo lần hai về Đại hội cơ sở liên chi Hội Mỹ thuật Việt Nam Tp. Hồ Chí Minh lần thứ IX (nhiệm kỳ 2019-2024))

...

ĐƯỜNG TRƯỜNG SƠN – MỘT LỊCH SỬ TRONG TRANH NGUYỄN ĐỨC DỤ

Nguyễn Đức Dụ đã có 21 triển lãm cá nhân về “Đường Trường Sơn” được tổ chức ở Hà Nội, Quảng Ninh, Nam Định, Bà Rịa-Vũng Tàu, và ở Hải Dương quê hương ông. Các tác phẩm của ông...

Danh sách hội viên Hội Mỹ thuật các chi hội mỹ thuật

  Thời gian tổ chức Đại hội cơ sở: 08h00, thứ Bảy, ngày 07 tháng 09 năm 2019 tại Hội trường UBTQ Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam – 51 Trần Hưng Đạo, Hà Nội.    ...

ĐỨC DỤ VỚI KÝ ỨC ĐƯỜNG TRƯỜNG SƠN

  Nguyễn Đức Dụ nhập ngũ năm 1965 trong đội hình bộ đội Trường Sơn “đi không dấu, nấu không khói”. Đầu tiên anh là lính mở đường Trường Sơn, sau đó vào miền Tây Thừa Thiên –...

TRIỂN LÃM MỸ THUẬT CHÀO MỪNG ĐẠI HỘI LẦN THỨ IX HỘI MỸ THUẬT VIỆT NAM

  Nhân dịp Đại hội Đại biểu Toàn quốc Hội Mỹ thuật Việt Nam lần thứ IX (Nhiệm kỳ 2019 – 2024), Ban Tổ chức Đại hội IX tổ chức Triển lãm Mỹ thuật tác phẩm mỹ thuật chọn lọc...