Lưu Thanh Lan – Người đàn bà khai thác đến tận cùng “đường cong” phụ nữ

Vẻ đẹp người phụ nữ luôn là đề tài hấp dẫn muôn thuở của giới mỹ thuật. Tranh, tượng về phụ nữ luôn lôi cuốn người sáng tác và người thưởng thức. Mọi góc cạnh yêu thương mà tạo hóa ban tặng cho người phụ nữ, đều có thể tạo ra những tác phẩm chân thực gần gũi, luôn mới mẻ và hấp dẫn công chúng. – Nhà điêu khắc – giảng viên mỹ thuật tạo hình Lưu Thanh Lan chia sẻ.

Nhà điêu khắc Lưu Thanh Lan đang hoàn thiện tác phẩm

Nhà điêu khắc Lưu Thanh Lan, sinh năm 1971 tại Mộ Xi, Trưng Vương, Việt Trì, Phú Thọ. Hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam, hiện là giảng viên Khoa Kiến trúc công trình- Đại học Phương Đông Hà Nội.

Tác giả bài viết – họa sĩ Đỗ Ngọc Dũng và nhà điêu khắc Lưu Thanh Lan tại 16 Ngô Quyền

Sinh ra và lớn lên tại miền quê đất Tổ vua Hùng, ngay từ nhỏ Lưu Thanh Lan đã thừa hưởng một không gian văn hóa Hùng Vương đậm đà bản sắc dân tộc. Những đường nét điêu khắc chạm trổ trên các đình làng, lăng tẩm, trên trống đồng, …Thừa hưởng từ cha mình – một nghệ nhân dân gian, cả đời gắn bó với nghệ thuật tạo hình, tạo ra những ngô nhà cổ truyền thống. Những ấn tượng ấy đã thẩm thấu trong tâm trí, khiến Lan quyết tâm theo đuổi và dấn thân theo con đường nghệ thuật điêu khắc.

“Gió mùa”, đúc đồng, 65x45x35cm   

 

“Biển nhớ” , đúc đồng, 80x40x30cm

 Tôi biết Lưu Thanh Lan khá sớm, từ những năm 88 – 90 của thế kỷ trước, khi Lan còn là cô bé yêu nghệ thuật, hồn nhiên, ngơ ngác, mon men tiếp xúc với chúng tôi: Quang Thái, Nguyễn Thiện Kế, Nguyễn Lưu, Văn Ngọc và Đỗ Ngọc Dũng, là những văn nghệ sỹ trẻ đang công tác ở Ty Văn hóa và Hội Văn nghệ Vĩnh Phú ngày ấy. Tôi nhớ những ngày đầu Quang Thái và Nguyễn Lưu, còn hướng dẫn cho Lan những nét vẽ, nét khắc sơ khai đầu tiên. Sau đó Lan thi đỗ vào trường Đại học Mỹ thuật Hà Nội, chuyên ngành Điêu khắc. Tốt nghiệp ra trường với tấm bằng loại giỏi. Ngay từ khi còn là sinh viên năm cuối, tại triển lãm Mỹ thuật toàn quốc năm 1995. Chúng tôi đã chứng kiến tác phẩm “Cây đời” của Lưu Thanh Lan đặt ở vị trí trung tâm của Triển lãm, lần ấy Lan đã nhận tấm Huy chương Bạc danh giá. Ra trường Lan nhận công việc giảng dạy tại Đại học Phương Đông,

 Là người hoạt động nghệ thuật, lại cùng trong một tổ chức Hội Mỹ thuật Việt Nam. Trong suốt hơn 30 năm qua tôi nhận thấy ở Lan, sự miệt mài sáng tác, liên tục cho ra đời những tác phẩm đẹp, tôi thầm mến phục cô gái đồng hương này. Bên cạnh đó còn biết Lan là một giảng viên đại học có uy tín, luôn được các thế hệ sinh viên tin yêu, nể trọng. Trong các sự kiện Mỹ thuật lớn nhỏ ở Hà Nội, hay một số địa phương, tôi vẫn gặp Lan và lại được xem những tác phẩm mới. Thú thực tôi rất có cảm tình với những tác phẩm của Lan. Bời hình khối trong tác phẩm ấy luôn căng mịn, chuyển động êm dịu, luôn gây ấn tượng mạnh tới thị giác và cuốn hút người xem. Vì thế, tỉnh Phú Thọ 03 lần tổ chức Trại sáng tác điêu khắc quốc tế, thì đã có 02 lần tôi mời Lưu Thanh Lan gửi tác phẩm tham dự và đều được Hội đồng nghệ thuật lựa chọn (vào các năm 2009 và 2017). Hiện có 03 tác phẩm của Lan đang đặt tại Khu di tích lịch sử Đền Hùng và Công viên Văn Lang thành phố Việt Trì, cùng với đó Lưu Thanh Lan còn có nhiều tác phẩm tại Nha Trang, Huế, Quảng Ninh v.v…

Bế Bồng – sa mốt, 75 x80 x35cm

Đến nay Lưu Thanh Lan đã có tới hàng trăm tác phẩm điêu khắc đẹp, ở đủ mọi chất liệu được giới chuyên môn thừa nhận, nhận được nhiều giải thưởng cao quí, gần đây nhất là giải thưởng Đào Tấn và giải thưởng Mỹ thuật Thủ đô, nhân kỉ niệm 70 năm Giải phóng Thủ đô Hà Nội, góp mặt trong nhiều triển lãm danh giá, triển lãm nhóm… Đặc biệt là hội tụ trong một triển lãm cá nhân năm 2022. Chúng ta biết rằng để làm nghệ thuật thành công, vốn đã là một thách thức không nhỏ với bất cứ ai, điêu khắc lại là loại hình khắc nghiệt, vất vả hơn đối với nghệ sỹ sáng tác, càng trở nên thách thức hơn với nữ nghệ sỹ. Ở Việt Nam số tác giả điêu khắc nữ đang có xu hướng ít dần. Chỉ ai dám sống chết với nghề, có nghị lực phi thường, chịu khó, chịu khổ, phải đam mê cháy bỏng, cả sức khỏe nữa mới dám dấn thân vào nghệ thuật điêu khắc. Lưu Thanh Lan cũng như nhiều tác giả khác, cũng có lúc nản lòng. Lan từng tâm sự: “Nhiều khi ý tưởng nảy sinh, mình hăm hở lao vào sáng tác ngay, nhưng càng làm, thì lại không được như mong muốn, đành phải phá bỏ, khi đó thật hoang mang phải dừng lại để tìm hướng đi mới. Tôi phải vượt qua nhiều thử thách như thế và trong điêu khắc luôn là thách thức. Mỗi tác phẩm là một thách thức mà tác giả của nó phải tìm mọi cách để vượt qua, mới có thể tạo ra một tác phẩm đẹp, luôn mới lạ. Sự biến đổi trong tìm tòi sáng tạo luôn cuốn hút tôi, chiếm hết suy nghĩ trong đầu tôi, lấy đi thời gian của tôi. Và tôi biết tôi đã vượt qua sự nản lòng bằng cách đó”.

Nụ hôn người lính – gỗ, 100 x50 x40cm

 Đề tài phụ nữ, vẻ đẹp người phụ nữ và tình mẫu tử luôn là mạch nguồn cảm hứng sáng tác không biết mệt mỏi của Lưu Thanh Lan. Dường như Lan luôn tìm được vẻ đẹp mẫu tử trong cuộc sống hàng ngày. Tìm thấy hình ảnh của chính mình trong nỗi nhớ về người mẹ, về tình cảm với các con của mình. Với Lưu Thanh Lan mọi góc độ yêu thương, đều có thể tạo nên tác phẩm, nó vừa chân thực, vừa gần gũi. Đúng như một nhà văn từng nói: “Tác phẩm và chất liệu tạo nên nó, không phải ở đâu xa lạ, mà luôn có ở trong chính cuộc sống hàng ngày của chúng ta”. Thế nên trong hầu hết tác phẩm của Lưu Thanh Lan đều gần gũi, đều chứa chất tình yêu thương vô bờ bến… Thực tế đời thường ấy, đã được đẩy lên thành nghệ thuật một cách tuyệt diệu, lắng đọng nhất, đắt nhất thông qua đôi bàn tay và óc sáng tạo của nữ nghệ sỹ tài hoa Lưu Thanh Lan. Để có dược những thành quả ấy Lan luôn làm việc hết mình, ở con người Lan luôn toát lên sự tự tin, khiêm nhường, không ồn ào, náo nhiệt mà dịu dàng, nhẹ nhàng, lạng lẽ sáng tao. Dù phải đục, phải đẽo gọt, chạm trổ , đổ khuôn…để gửi gắm tâm hồn, tình cảm của mình vào tác phẩm. biến nhưng chất liệu đồng, gỗ, đá…tưởng như vô chi, vô giác ấy thành tác phẩm nghệ thuật có hồn, có ngôn ngữ, có tiếng nói, mang thông điệp của tình yêu, hạnh phúc vĩnh cửu.

Mái ấm – Đá trắng 150 x120 x120 (Tác phẩm đặt tại Công viên Văn Lăng-Việt Trì, Phú Thọ)

Ở chủ đề này nữ nghệ sĩ có các tác phẩm tiêu biểu như: “Mẹ thời côvit”, “Hạnh phúc” “Mùa xuân của mẹ”, “Nguồn sáng”, “Lời ru mùa xuân”… chỉ cần xem những tác phẩm của Lan, chúng ta cũng đã hiểu được phần nào con người và tâm hồn của nữ nghệ sĩ,  nó như tấm gương phản chiếu rõ nét nhất về tính cách, tình cảm, tư duy, cảm xúc sáng tạo của một phụ nữ sinh ra từ miền quê trung du, vừa dung dị vừa dịu dàng, nhưng không kém phần mãnh liệt. Những đề tài tưởng như muôn thủa ấy, trong cuộc sống như tình yêu, tình mẫu tử, tình cảm gia đình, tuổi thơ, hạnh phúc… được Lưu Thanh Lan đẩy lên, chạm đến những cung bậc cảm xúc sâu lắng nhất trong tâm hồn người xem, cuốn hút người xem ở mọi lứa tuổi, khiến họ liên tưởng đến chính họ, nhắc nhở họ biết hoài niệm về gia đình, hạnh phúc lứa đôi…Để cùng  hướng đến những giá trị nhân văn cao đẹp trong cuộc sống. Bên cạnh đó còn là những tác phẩm khai thác những khía cạnh của đời sống như cảnh sinh hoạt, lễ hội của miền núi, hay hải đảo, tình quân dân thật gần gũi, ấm áp. Nhiều chủ đề khác về văn hóa lịch sử, truyền thuyết, tâm linh hay triết lý nhân sinh cũng được Lan thể hiện trong nhiều tác phẩm.

Người xem luôn bắt gặp những hình khối chắc khỏe, căng mọng, tràn đầy cảm xúc phồn thực của những đường cong quyến rũ. Cho dù biểu đạt ở phong cách nào, chất liệu nào thì ở một góc độ khác, cũng gợi cho thị giác người xem sự liên tưởng đến những quả đồi trung du, hay những tán cọ tròn xòe ô, và những cảm xúc ấy luôn được nữ điêu khắc gia Lưu Thanh Lan dồn nén, cô đọng nó, biến nó thăng hoa, lúc căng đầy, khi khuyết lõm, lúc mơ màng chuyển động, khi chìm đắm trong khắc khoải… mạch nguồn cảm xúc ấy ở Lưu Thanh Lan trong những tác phẩm còn có cả sự tuôn chảy như những dòng Lô, dòng Thao và dòng Đà giang hiền hòa, trở nặng phù sa để rồi  hợp lưu nơi ngã ba sông Việt Trì.

Nhà điêu khắc Lưu Thanh Lan bên những tác phẩm của mình trong triển lãm cá nhân năm 2022

Thưởng thức những tác phẩm như: “Vị ngọt tình yêu”, “Câu chuyện tình yêu”, “Tình yêu của tôi”, “Nụ hôn”, “Tỏ tình mùa hạ”, “Truyện tình của Sóng”, “Tình đầu”, “Trăng tình yêu”… được thể hiện bằng tương quan hình khối, cấu trúc chặt chẽ làm toát lên sự hoài niệm về tình yêu bất tận, về hạnh phúc đôi lứa. Nó như những thông điệp cuộc đời gửi đến người xem, để cùng nâng niu trân trọng tình yêu gia đình, hạnh phúc lứa đội… thông qua đôi tay và tư duy của một nghệ sĩ tài hoa, tạo ra những tổ hợp hình khối lồi lõm, giỗng đặc, to nhỏ gây ấn tượng mạnh với công chúng. Ở bất kì  chất liệu nào dù gỗ, đá, đồng, sắt hay sành gốm. Cơ thể người phụ nữ luôn chuyển động nuột nà, mềm mại, luôn chiếm tình cảm của người xem. Chủ đề này được xem như một thế mạnh, một gam màu chủ đạo xuyên suốt quá trình sáng tác trên 30 năm qua, làm nên phong cách một Lưu Thanh Lan không lẫn với ai.

Họa sỹ Lương Xuân Đoàn, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam từng nhận xét: “Lưu Thanh Lan, người đàn bà đáo để và can đảm, thích đùa yêu với mỹ cảm truyền thống của ông bà, cha mẹ ta xưa, để ngửa bài không sợ hãi với vẻ đẹp nguyên cốt, nét nguyên sơ mà tạo hóa ban tặng cho người đàn bà Việt, xuyên qua nhiều thế kỷ vẫn nhẹ nhõm, phồn thực thả bùa yêu trong cõi nhân gian…Một người đàn bà nặn tượng có duyên khi nhìn khác, nghĩ khác mà không thiếu sự nồng nã, trêu ngươi cho con mắt tìm cái đẹp của bất kì ai./.

                                                                                                          Đỗ Ngọc Dũng

Tin cùng chuyên mục

Bàn tay tài hoa ‘thổi hồn’ cho gốm, gỗ

“Còn sức khỏe, tôi nguyện được vẽ cho quê hương, vùng miền đất Tổ; được đắm chìm với tâm hồn dân tộc Việt qua các tác phẩm điêu khắc – không chỉ mang hơi thở đời sống đương...

Nhà điêu khắc Triệu Tiến Công: Người tạc hồn cho gỗ

Trong nghệ thuật điêu khắc, yếu tố đầu tiên là chất tạo hình có sự chuyển động của cách thức tạo khối mà người nghệ nhân phải “tìm hình, tìm khối” một cách mạch lạc. Đối với anh,...

Anh giáo làng đam mê điêu khắc

Học ngành sư phạm, về quê làm giáo viên “trường làng”, nhưng anh Triệu Tiến Công (Phú Thọ) vẫn đam mê điêu khắc. Anh đang cần mẫn làm trăm bức điêu khắc gỗ để hướng đến một triển lãm...

Triệu Tiến Công con người của kiến tạo

Nói đến nhà điêu khắc Triệu Tiến Công là nói đến con người của kiến tạo, anh là họa sỹ, nghệ nhân, nhà điêu khắc, thầy giáo luôn dẫn lửa của môn học mỹ thuật bằng trải nghiệm và vốn...

Đỗ Ngọc Dũng trên con đường sáng tác hội họa

Để có một con đường hội họa: Làm một con đường xa lộ người ta phải vạch hướng mở đường, đầu tư xây dựng, thậm chí phải vạt núi, vượt sông, thông cầu để đến đích. Trong nghệ...

Có thể bạn quan tâm

Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm tổ chức triển lãm kỷ niệm 70 chiến thắng Điện Biên Phủ

Triển lãm kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954-7/5/2024) do Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm tổ chức tại Nhà triển lãm 29 Hàng Bài, Hoàn Kiếm,...

Triển lãm “Tái hình lập ảnh” tại VCCA

Từ ngày 20/04/2024, Trung tâm Nghệ thuật đương đại Vincom (VCCA) sẽ mở cửa triển lãm kỹ thuật số mang tên “Tái Hình Lập Ảnh”. Triển lãm giới thiệu các tác phẩm kinh điển của trường phái...

Mây phiêu du – Nguyễn Quang Tuấn – Đặng Thanh diệp

...

Bìa Tạp chí Mỹ thuật số 319&320 tháng 7-8/2019

...

Phiên đấu "20 Century Contemporary Art 2019" tại Hongkong: Thời của tranh lụa với những bức tranh quý hiếm

     TÔ NGỌC VÂN (1906- 1954) Người vỡ mộng Lụa. 92,5 x 57cm Giá ước đấu: 256,072 – 384,108 USD Giá bán: 1.162. 525 USD Thoạt tiên, bức tranh này của Tô Ngọc Vân đã được đấu giá vào ngày...

Đối ngoại Việt Nam năm 2024: Tích cực, chủ động góp phần tạo đà đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới

Trong năm 2024, thế giới tiếp tục quá trình biến đổi sâu sắc, có nhiều diễn biến mới, phức tạp, tác động đến tất cả mọi mặt đời sống xã hội. Năm 2024 cũng là năm đất nước bước vào...