KỂ TIẾP VỀ PHÁI

Năm nay kỷ niệm 100 năm ngày sinh danh họa Bùi Xuân Phái (1/9/1920-1/9/2020). Ông được giới mỹ thuật đánh giá rất cao về bút pháp độc đáo không thể trộn lẫn ông với một họa sĩ nào trước, cùng thời hoặc sau ông. Tính ông hay nhất: 1 là phân minh, 2 là giản dị, 3 là thành thực. Với tài năng và đức tính như vậy ông đã được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật đợt đầu tiên năm 1996 cùng Tô Ngọc Vân, Trần Văn Cẩn, Nguyễn Sáng, Nguyễn Tư Nghiêm, Nguyễn Đỗ Cung, Nguyễn Phan Chánh và Diệp Minh Châu.
Năm nay cũng là năm thứ 13 thành lập Giải thưởng Bùi Xuân Phái, đã trao tặng cho 12 người có công đóng góp về Hà Nội. Trong đó có Nguyễn Vinh Phúc, Tô Hoài, Phan Huy Lê, Văn Vượng, Quang Phùng, Vũ Tuấn Sán, Giang Quân, Lê Vượng, Hữu Ngọc, Nguyễn Bá Đạm, Nguyễn Thừa Hỷ, cựu Đại sứ Pháp tại Việt Nam Jean Noel Poirier…
Mỗi năm như vậy nhà thơ Bằng Việt, Trưởng ban giám khảo, bỏ ra một số ngày đọc đi đọc lại hàng chồng hồ sơ để đem ra bình chọn.
Nhắc đến Hà Nội người ta lại nhớ đến nhà văn Thạch Lam viết về Hà Nội 36 phố phường, bản nhạc “Người Hà Nội” của Nguyễn Đình Thi thêm hào hoa, hùng tráng, hay xem tranh Bùi Xuân Phái nhớ đến những một con phố với những ngôi nhà cũ kỹ, cái nhô ra, cái thụt vào, những ô cửa nửa khép nửa mở, những hàng ngói mái nâu, những mảng tường rêu phong, đây cột đèn, chỗ kia máy nước. Có ngôi nhà thấp thoáng qua thân cây mùa đông không lá trở thành tình tứ lãng mạn làm sao. Cho nên ông đã thành biểu tượng trong tâm hồn Hà Nội.
Bùi Xuân Phái và nhà sưu tập Nguyễn Bá Đạm
BÙI XUÂN PHÁI – Chân dung ông Đạm. 1972. Bột màu. 58x88cm. Sưu tập Hàn Ngọc Vũ, Hà Nội
… Có lần Phái rủ tôi đến chơi với Nguyễn Tiến Chung. Hai chúng tôi đạp xe qua con đường ven hồ Tây tới một con dốc lượn theo triền đê mới đến làng Quảng An.
Cách vài ba con ngõ là đến nhà ông Chung. Thấy chúng tôi đến ông mừng rỡ nói: Cơn gió nào lại đưa hai ông đến chơi thật may quá. Gia đình ông ở phía đằng sau, nơi làm việc là ngôi nhà gianh rộng chừng hai gian, tường quét vôi trắng xóa.
Dưới bóng cây roi trông ra mặt hồ trời nước mênh mông sóng vờn nhè nhẹ, quang cảnh thật hữu tình. Mỗi người ngồi một ghế trúc có lưng tựa. Ông Chung kể vừa qua Hội Mỹ thuật có tổ chức đi vẽ và triển lãm tranh ở ba nước Trung Quốc, Triều Tiên và Mông Cổ, chuyến đi rất lý thú. Ông vào nhà mở chiếc hòm gỗ đưa ra một số tranh màu nước mà ông đã vẽ trong chuyến đi ấy.
Ông Phái xem xong nói đùa: Quang cảnh đẹp thế mà ông không cõng được một cô nào về. Chúng tôi cùng cười. Khi ra về ông Chung biếu chúng tôi mỗi người một hộp chè sâm. Tạm biệt và hẹn khi nào rỗi sẽ đến chơi.
Qua đường về tới dốc đê Yên Phụ chúng tôi ghé vào nhà vợ chồng Trần Thịnh, Đôn Thư. Đôn Thư là con gái cụ Thẩm Hoàng Tín, từng là thị trưởng Thành phố Hà Nội. Thư gọi: Anh Thịnh ơi, ông Phái và ông Đạm đến chơi đấy! Thịnh đang nằm ngồi nhổm dậy: Mời hai ông anh vào đây. Ba gian nhà ngói cũng hơi ẩm ướt, trên tường có treo mấy bức tranh của Phái và của Sáng. Hai vợ chồng cũng có máu nghệ sĩ lắm.
Thịnh mang rượu ra mời chúng tôi cùng nhấm nháp với vài viên lạc. Thịnh cố ép nhưng tửu lượng của tôi và Phái rất kém, chỉ uống một hai chén là say.
Thịnh gọi vợ xem cắt biếu mỗi ông anh một nải chuối xanh gọi là cây nhà lá vườn.
Khi ra về hai vợ chồng còn dặn đi dặn lại xe pháo bây giờ nó phóng bạt mạng lắm, hai ông đi đường nhớ cẩn thận nhé!
Ngày 28/6/2020
Nguyễn Bá Đạm

 

 

Tin cùng chuyên mục

Dẫn lối nghệ thuật qua tọa độ xanh

Trên con đường tìm tọa độ xanh cho nghệ thuật, hay một không gian nơi chốn phù hợp cho nghệ thuật, có những hành trình đặc biệt. Hành trình của nghệ nhân Nguyễn Văn Khang là sự chuyển đổi từ...

Trần Lưu Mỹ – Tiếng hét vô thanh

Khoảng trống dường như là một biểu tượng – ám ảnh lớn đối với Trần Lưu Mỹ. Nó theo anh suốt cả 3 triển lãm. Nó không chỉ là một nhan đề thông lệ, mà là âm hưởng chủ đạo của toàn...

“Vỏ tương lai” (Cover of Future) tác phẩm truyền tải thông điệp bảo vệ môi trường mạnh mẽ

Ngay ngày làm việc đầu tiên của năm mới Ất Tỵ 2025, chiều 3/2, đồng chí Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ đã đến thăm,...

Danh họa Nguyễn Sáng và Bảo vật quốc gia “Kết nạp Đảng ở Điện Biên Phủ”

“Kết nạp Đảng ở Điện Biên Phủ” là bức họa đặc biệt nhất của danh họa Nguyễn Sáng hiện đang được lưu giữ tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam và là Bảo vật quốc gia. Tác phẩm...

Bàn tay tài hoa ‘thổi hồn’ cho gốm, gỗ

“Còn sức khỏe, tôi nguyện được vẽ cho quê hương, vùng miền đất Tổ; được đắm chìm với tâm hồn dân tộc Việt qua các tác phẩm điêu khắc – không chỉ mang hơi thở đời sống đương...

Có thể bạn quan tâm

Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm tổ chức triển lãm kỷ niệm 70 chiến thắng Điện Biên Phủ

Triển lãm kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954-7/5/2024) do Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm tổ chức tại Nhà triển lãm 29 Hàng Bài, Hoàn Kiếm,...

NHỮNG TRIỂN LÃM PHẢI XEM TẠI VENICE BIENNALE 2019

  Venice Biennale Nghệ thuật (Venice Biennale Arte) được tổ chức hai năm một lần và là một trong những biennale nghệ thuật lâu đời và lớn nhất trên thế giới với lịch sử bắt đầu từ 1895....

Bức tranh toàn cảnh Panorama – thêm dấu ấn về Chiến dịch Điện Biên Phủ

(ĐCSVN) – Từng đặt chân đến miền đất lịch sử Điện Biên Phủ nhiều lần, nhưng chưa lần nào chúng tôi thấy hào hứng như lần này. Đó là trong không khí hân hoan cả nước hướng tới kỉ...

Hoạt động Kỷ niệm 45 năm thành lập Khoa Lý luận, Lịch sử và Phê bình mỹ thuật Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam (1978 – 2023)

Năm 1978, Khoa Lý luận và Lịch sử mỹ thuật được thành lập trong bối cảnh đất nước vừa thống nhất. Đó cũng là thời điểm các thiết chế mỹ thuật ở Việt Nam bắt đầu được thiết lập...

45 NĂM TẠP CHÍ MỸ THUẬT, LỊCH SỬ, CON NGƯỜI, THỜI GIAN VÀ KỶ NIỆM

  Năm 2017, nhân Tạp chí Mỹ thuật (TCMT) tròn 40 tuổi và 25 năm tôi làm báo ở Tạp chí, tôi đã viết bài “25 năm với Tạp chí Mỹ thuật”. Năm nay, Tạp chí 45 tuổi và tôi lại có thêm 5 năm làm...

Xem một số hình nghiên cứu của Nguyễn Sáng cho bức tranh "Thành đồng Tổ quốc"

    Nghệ thuật hiện đại dường như đã làm biến đổi toàn bộ các khái niệm của hội họa. Ngày nay, thật khó có được những định nghĩa chặt chẽ cho các thể loại mang tính phụ thuộc...