KỶ NIỆM 110 NĂM SINH HỌA SĨ NGUYỄN KHANG (1911 – 2021): HỌA SĨ NGUYỄN KHANG

 

Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật năm 2001
Tên đầy đủ là Nguyễn Văn Khang.
Người Hà Nội.1930-1935, ông học tại Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, khóa 6. Ngay từ 1932-1934, đã có nhiều đóng góp quan trọng cho bước khởi đầu của hội họa sơn mài, đặc biệt trên phương diện cải tiến chất màu.
Sau khi tốt nghiệp, trong suốt 10 năm (1935-1945), các tác phẩm sơn mài của ông đã được đánh giá cao và giành nhiều giải thưởng tại các cuộc triển lãm ở trong nước (SADEAI, Salon Unique) và ở nước ngoài (Pháp, Mỹ, Ý, Bỉ) như “Đất nước” (1939),
“Vẻ đẹp Mường” (1940), “Gội đầu dưới trăng” (1940), “Ông nghè vinh quy (1942), BTMTVN), điển hình là “Đánh cá đêm trăng” (1942-1943, BTMTVN) hoặc “Cây bạc” (1942-1943). Ông đã từng sang Pháp tham dự Đấu xảo Paris 1937. 1945, ông tham gia cách mạng ở Hà Nội, hưởng ứng các cuộc biểu tình của giới công chức, vẽ tranh tuyên truyền cổ động Tổng khởi nghĩa.

Họa sĩ Nguyễn Khang (1911-1989)
NGUYỄN KHANG (1911-1989) – Cây bạc. 1942-1943. Sơn mài

Trong kháng chiến chống Pháp, ông hoạt động trong Đoàn Văn hóa Kháng chiến, đi nhiều chiến dịch lớn, ghi nhiều ký họa. Về mỹ thuật “ứng dụng”, 1950, cùng Tô Ngọc Vân, Trần Văn Cần trang trí nội thất cho Khu Giao tế Chính phủ kháng chiến ở Thái Nguyên.
Hòa bình lập lại, ông có nhiều dịp đi tham quan, sáng tác ở nhiều nước xã hội chủ nghĩa và ở Hồng Kông, Nhật Bản, tiếp thu được một số kỹ thuật làm gốm và đồ sơn. Hội viên sáng lập, ủy viên Ban chấp hành Hội Mỹ thuật Việt Nam khóa 1 (1957-1983).
1968-1969, ông đã được giao nhiệm vụ thực hiện công tác chuẩn bị và sau đó được cử làm trưởng ban thiết kế trang trí mỹ thuật phục vụ tang lễ Chủ tịch Hồ Chí Minh.

NGUYỄN KHANG (1911-1989) – Đánh cá đêm trăng. 1942-1943. Sơn mài. Sưu tập Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam

 

NGUYỄN KHANG (1911-1989) – Trẻ mục đồng. 1982. Sơn mài, sơn khắc, đắp nổi. 92x220cm. Sưu tập gia đình họa sĩ

Từng tham gia giảng dạy tại Trường Mỹ thuật Việt Nam ở Chiến khu Việt Bắc và Khu học xá Việt Nam ở Trung Quốc (1951), từ 1962, ông giữ cương vị hiệu trưởng Trường Mỹ thuật Công nghiệp Việt Nam cho đến khi nghỉ hưu.
Nghệ thuật sơn mài của ông sớm đi vào lối thể hiện giản dị và ngày càng xa rời thuật công bút đồ họa mỹ nghệ, nhưng vẫn giữ lại những yếu tố triết lý của nghệ thuật thủ công dân gian xa xưa. Ông vẽ như một nhà thơ “mới” trữ tình pha lẫn tính “cổ phong” – mà trong một thời kỳ khá dài (1958-1974) đã tiếp cận thành công khuynh hướng hiện thực xã hội chủ nghĩa bằng sự nhạy bén trong cảm nhận về giá trị độc lập của “đề tài”: Hồ Chủ tịch với nông dân (1958), Hòa bình hữu nghị (1958), Hành quân qua Tây Bắc (1960, BTMTVN), Đóng thuế nông nghiệp (1962, BTMTVN).
Ở thời kỳ sáng tác cuối cùng, ông chuyên tâm thể hiện những Đánh cá trước đêm trăng 2 (1986), Có cứng mới đứng trước gió (1986), Những người cưỡi ngựa (1987) –như để tiếp tục cuộc hành trình đi tìm cái đẹp vĩnh cửu qua những điển tích và giai thoại.
Ngoài sơn mài, ông còn vẽ tranh lụa, nghiên cứu và thiết kế mẫu đồ gốm.

Quang Viet

Trích “Từ điển họa sĩ” của Nhà xuất bản Mỹ thuật 2008

 

Tin cùng chuyên mục

Bàn tay tài hoa ‘thổi hồn’ cho gốm, gỗ

“Còn sức khỏe, tôi nguyện được vẽ cho quê hương, vùng miền đất Tổ; được đắm chìm với tâm hồn dân tộc Việt qua các tác phẩm điêu khắc – không chỉ mang hơi thở đời sống đương...

Nhà điêu khắc Triệu Tiến Công: Người tạc hồn cho gỗ

Trong nghệ thuật điêu khắc, yếu tố đầu tiên là chất tạo hình có sự chuyển động của cách thức tạo khối mà người nghệ nhân phải “tìm hình, tìm khối” một cách mạch lạc. Đối với anh,...

Anh giáo làng đam mê điêu khắc

Học ngành sư phạm, về quê làm giáo viên “trường làng”, nhưng anh Triệu Tiến Công (Phú Thọ) vẫn đam mê điêu khắc. Anh đang cần mẫn làm trăm bức điêu khắc gỗ để hướng đến một triển lãm...

Triệu Tiến Công con người của kiến tạo

Nói đến nhà điêu khắc Triệu Tiến Công là nói đến con người của kiến tạo, anh là họa sỹ, nghệ nhân, nhà điêu khắc, thầy giáo luôn dẫn lửa của môn học mỹ thuật bằng trải nghiệm và vốn...

Đỗ Ngọc Dũng trên con đường sáng tác hội họa

Để có một con đường hội họa: Làm một con đường xa lộ người ta phải vạch hướng mở đường, đầu tư xây dựng, thậm chí phải vạt núi, vượt sông, thông cầu để đến đích. Trong nghệ...

Có thể bạn quan tâm

Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm tổ chức triển lãm kỷ niệm 70 chiến thắng Điện Biên Phủ

Triển lãm kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954-7/5/2024) do Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm tổ chức tại Nhà triển lãm 29 Hàng Bài, Hoàn Kiếm,...

Thể lệ cuộc thi sáng tác văn học nghệ thuật về thành phố Hải Phòng năm 2018

  THÀNH UỶ HẢI PHÒNG BAN TỔ CHỨC CUỘC THI SÁNG TÁC VHNT VỀ THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG NĂM 2018 * ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM Hải Phòng, ngày 06 tháng 11  năm 2018     THỂ LỆ  Cuộc thi Sáng tác Văn học...

Triển lãm tranh “99” của những người làm báo

(Thanhuytphcm.vn) – Sáng 18/6, tại Cơ quan Thông Tấn xã Việt Nam khu vực phía Nam, 116 đường Nguyễn Thị Minh Khai, phường Võ Thị Sáu, Quận 3, Hội Nhà báo Việt Nam phối hợp Thông Tấn xã Việt Nam,...

Hội nghị lần thứ 6 Ban chấp hành Hội Mỹ thuật Việt Nam khóa IX (2019 – 2024)

Diễn ra trong 3 ngày, từ ngày 11 đến 13 tháng 12 năm 2022, tại nhà Triển lãm 16 Ngô Quyền – Hà Nội, Ban Chấp hành Hội Mỹ thuật Việt Nam khóa IX (nhiệm kỳ 2019 – 2024) đã họp phiên thường...

Tạp chí Mỹ thuật số 379&380 (7-8/2024)

...

CẢM HỨNG SUY TƯ VỀ NGHỆ THUẬT VÀ THẨM MỸ

  Chúng ta đều biết rằng nghệ thuật là một mỹ từ, một hữu thể trừu tượng vô hình có quyền uy sức mạnh mãnh liệt bao trùm lên đời sống tinh thần con người. Nó là một thế giới vô...