BỨC CHÂN DUNG CUỐI CÙNG VẼ TẶNG VỢ

 

Bùi Xuân Phái vẽ rất nhiều chân dung. Ở tất cả các tranh chân dung của ông, người ta thấy người mẫu thường là những người rất thân với họa sĩ, được ông dành tất cả tình cảm như vợ con, anh em, người hàng xóm, bạn bè đồng nghiệp… Người phụ nữ được ông vẽ nhiều chân dung nhất, chính là người vợ của ông (bà Nguyễn Thị Sính). Những bức chân dung vẽ vợ ông người ta vẫn thường gọi chung là Chân dung bà Phái, và để phân biệt từng bức, người ta thường đề thêm năm vẽ vào sau tiêu đề bức tranh. Chân dung bà Phái xuất hiện từ năm 1952 và bức cuối cùng ông vẽ rất chăm chút dành để tặng bà vào năm 1986. Có thể thấy, ông vẽ bà từ khi bà còn là một thiếu nữ, theo thời gian cho đến khi người bạn đời của ông đã là một bà lão. Số chân dung ông vẽ bà còn nhiều hơn số ảnh bà được chụp. Ngay cả trong những bức ký họa của họa sĩ, mọi gương mặt phụ nữ đều thấp thoáng mang hình ảnh bà – như một ám ảnh trong tâm hồn về người đàn bà của đời ông, để mỗi khi đưa bút, gương mặt thương yêu và hiền hậu ấy lại hiện về.

BÙI XUÂN PHÁI – Chân dung bà Phái. 1986. Sơn dầu
BÙI XUÂN PHÁI – Chân dung bà Phái. 1952. Sơndầu

Tại triển lãm nhân kỷ niệm 90 năm ngày sinh của Bùi Xuân Phái, bức Chân dung bà Phái (1986), lần đầu tiên được công bố. Bức tranh đã được bày ở nơi trang trọng nhất.
Hôm Bùi Xuân Phái vẽ bà Phái bức chân dung này, bà bảo ông:
-Để tôi trang điểm và diện bộ mà tôi vừa ý nhất cho ông vẽ nhé.
Bà lấy chiếc khăn khoác của Natasha tặng mà bấy lâu vẫn chưa có dịp để thể hiện khoác lên hai vai mình. Bức tranh đã được hoàn thành trong buổi chiều hôm đó. Bùi Xuân Phái hỏi bà:
-Bà xem đã vừa ý chưa để tôi ký tên nào?
Bà Phái thích bức chân dung đó lắm, bà hiểu rằng ông đã chiều mình mà vẽ khá là “realist” để bà có thể thích và hiểu được. Bà vốn là người phụ nữ không quan tâm và cũng không hiểu nhiều lắm về nghệ thuật của ông, nên bà cho rằng, lần này, ông vẽ bà khác hẳn những bức trước đây vốn là những bức ông vẽ cho ông với quan niệm nghệ thuật của ông. Có thể vì nghĩ như vậy, bà Phái đã bảo ông:
– Tôi muốn lần sau ông vẽ tôi một bức khác theo đúng phong cách của ông. Tôi thích ông vẽ tôi một bức chân dung thật phá phách và tự do theo đúng chất của ông.
Bùi Xuân Phái gật đầu, hứa sẽ vẽ cho bà bức chân dung theo ý muốn ấy của bà.

BÙI XUÂN PHÁI – Chân dung Bùi Kỳ Anh. 1976. Sơndầu

 

Bùi Xuân Phái và bà Nguyễn Thị Sính, vợ ông

 

Bùi Xuân Phái cùng vợ và các con đón giao thừa năm 1980

Nhưng lời hứa ấy của ông với bà đã mãi mãi chỉ là lời hứa. Bà đã không bao giờ có dịp để ngồi làm mẫu cho ông vẽ chân dung nữa. Bức chân dung mà bà nhận xét là hiền lành và realist không ngờ lại là bức chân dung cuối cùng ông vẽ bà. Ngày tiễn đưa Bùi Xuân Phái về cõi vĩnh hằng, bà Phái lấy trong tủ ra bộ com-lê sang trọng nhất trong đời ông, bộ com-lê này bà đi may cho ông khi bà hay tin: Nhà nước đã chấp thuận cho ông xuất ngoại theo lời mời của người Pháp. Bà muốn ông sang Pháp diện bộ đồ thật oách. Nhưng ông đã chưa có dịp được mặc bộ com-lê thật oách đó một lần nào. Trong lúc mặc bộ com-lê sang trọng đó cho ông, bà Phái mếu máo nói:
-Ông đã hứa vẽ cho tôi bức chân dung thật là bạt tê, phá phách rồi đấy nhé! Ông vẫn còn nợ tôi một bức chân dung đó.
Và cứ thế, những giọt nước mắt của bà không ngừng rơi xuống khuôn mặt đã bất động của ông…

Bùi Thanh Phương

Tin cùng chuyên mục

Dẫn lối nghệ thuật qua tọa độ xanh

Trên con đường tìm tọa độ xanh cho nghệ thuật, hay một không gian nơi chốn phù hợp cho nghệ thuật, có những hành trình đặc biệt. Hành trình của nghệ nhân Nguyễn Văn Khang là sự chuyển đổi từ...

Trần Lưu Mỹ – Tiếng hét vô thanh

Khoảng trống dường như là một biểu tượng – ám ảnh lớn đối với Trần Lưu Mỹ. Nó theo anh suốt cả 3 triển lãm. Nó không chỉ là một nhan đề thông lệ, mà là âm hưởng chủ đạo của toàn...

“Vỏ tương lai” (Cover of Future) tác phẩm truyền tải thông điệp bảo vệ môi trường mạnh mẽ

Ngay ngày làm việc đầu tiên của năm mới Ất Tỵ 2025, chiều 3/2, đồng chí Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ đã đến thăm,...

Danh họa Nguyễn Sáng và Bảo vật quốc gia “Kết nạp Đảng ở Điện Biên Phủ”

“Kết nạp Đảng ở Điện Biên Phủ” là bức họa đặc biệt nhất của danh họa Nguyễn Sáng hiện đang được lưu giữ tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam và là Bảo vật quốc gia. Tác phẩm...

Bàn tay tài hoa ‘thổi hồn’ cho gốm, gỗ

“Còn sức khỏe, tôi nguyện được vẽ cho quê hương, vùng miền đất Tổ; được đắm chìm với tâm hồn dân tộc Việt qua các tác phẩm điêu khắc – không chỉ mang hơi thở đời sống đương...

Có thể bạn quan tâm

Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm tổ chức triển lãm kỷ niệm 70 chiến thắng Điện Biên Phủ

Triển lãm kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954-7/5/2024) do Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm tổ chức tại Nhà triển lãm 29 Hàng Bài, Hoàn Kiếm,...

“Nghê nơi cửa Khổng sân Trình” Cuộc đối thoại liên ngành Công nghệ – Di sản và Nghệ thuật

Suốt nhiều thế kỷ qua, người Việt chúng ta luôn hướng về Văn Miếu – Quốc Tử Giám để nguyện cầu những điều đẹp đẽ nhất, về tri thức, về sự nghiệp, về cơ hội được trở thành...

Hồi quang của “Ấn tượng” trong tranh Đỗ Hữu Khôi và Phạm Văn Trọng

“Gặp Gỡ 2024” là tên của cuộc triển lãm chung của Đỗ Hữu Khôi và Phạm Văn Trọng tại Bảo tàng mỹ thuật Việt Nam từ ngày 01.08.2024 đến ngày 08.08.2024. Với 33 tác phẩm của hai tác giả lần...

Triển lãm tương tác panorama chiến thắng Điện Biên Phủ: Món quà đặc biệt dành tặng giới mỹ thuật Việt Nam

NDO – Họa sĩ Lương Xuân Đoàn, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam, nán lại tới tận cuối buổi khai mạc triển lãm tương tác tranh panorama tại Báo Nhân Dân chiều 6/5. Ông xúc động nói: “Đây là...

GIỚI THIỆU SÁCH CÁC CẤU TRÚC TINH THẦN CỦA NGHỆ THUẬT CỦA VŨ HIỆP

    Lời nhà xuất bản Đây là cuốn sách của một tác giả 36 tuổi, còn quá trẻ để viết một cuốn sách lý thuyết như thế này. Một nhà nghiên cứu có thể không cần có quá nhiều thời gian...

Hội Mỹ thuật Việt Nam ký hợp tác chiến lược triển khai “Làng Nghệ Thuật Việt Nam”

Sáng ngày 25/8/2024 tại Hà Nội, đã diễn ra sự kiện quan trọng ký kết hợp tác chiến lược “Làng Nghệ thuật Việt Nam” giữa Hội Mỹ Thuật Việt Nam và Công ty Cổ Phần Khoáng nóng Thanh...